اثر جیره دارای زئولیت غنی شده با مکمل معدنی-ویتامینی بر تولید شیر، غلظت کلسیم خون و ناهنجاری های تولیدمثلی گاوهای تازه زای تحت تنش گرمایی

بکارگیری جیره های کم کلسیم در سطح مزرعه برای کاهش ابتلای گاوها به تب شیر با مشکلاتی همراه است. سطح کلسیم جیره باید از طریق محدودیت های کمی و کیفی کاهش یابد که بر تولید و سلامتی گاوها اثر منفی دارد. نمک های آنیونیک نیز گران قیمت بوده، نیاز به مصرف طولانی مدت داشته و ایجاد مخلوط همگن و کنترل مصرف آنها مشکل است. علاوه بر آن افزودن این نمک ها به جیره گاوها باعث کاهش خوشخوراکی، کاهش مصرف ماده خشک، افزایش توازن منفی انرژی و افزایش غلظت اسیدهای چرب غیر استریفه پلاسما می گردد. تقسیم بندی گاوها برای استفاده از یک جیره خاص نیز کار سخت و پرهزینه ای است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف این تحقیق معرفی یک روش با مزایای بیشتر به منظور محدود کردن دسترسی کلسیم در دوره انتظار زایمان گاوها و بررسی تاثیر آن بر تولید شیر، غلظت پلاسمایی کلسیم و ناهنجاری های تولیدمثلی گاوهای تازه زا در شرایط گرمای تابستان بود.مواد و روش ها: تعداد 60 راس گاو انتظار زایمان در 3 گروه آزمایشی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی با مشاهدات تکراری در واحد زمان با لحاظ اثر دام و شکم زایش استفاده شدند. زمان آزمایش فصل تابستان و مدت عادت پذیری به جیره 15 روز و دوره آزمایش 45 روز از 15- تا 30+ روز بعد زایش گاوها بود. جیره های آزمایشی شامل: 1) شاهد با کلسیم پایین (44/0%Ca=)، 2) آنیونیک با کلسیم معمولی(1%Ca=)، 3) شاهد+ زیولیت غنی شده بودند. از هفته دوم بعد زایش گاوها با یک جیره معمولی اوایل شیردهی تغذیه شدند. اختلاف کاتیون-آنیون جیره ها به ترتیب 100+ ، 100- و 100+ میلی اکی والان گرم بر کیلوگرم و میزان مصرف نمک آنیونیک و مکمل زیولیت در جیره های 2 و 3 به ترتیب برابر 8/2 و 5/1 درصد ماده خشک جیره بود. صفات مورد اندازه گیری شامل تولید و ترکیب شیر، غلظت کلسیم تام و یونیزه پلاسما، امتیاز وضعیت بدنی و فراوانی برخی اختلالات تولید مثلی بعد زایمان بودند.یافته ها: مصرف ماده خشک و انرژی در بین تیمارها تفاوت معنی داری نشان داد (01/0P≤). درصد چربی شیر در جیره دارای زیولیت بیشتر از بقیه (01/0P≤)، و میزان تولید شیر خام و تصحیح شده جیره آنیونیک بیشتر از دو جیره دیگر بود . غلظت پلاسمایی کلسیم کل و کلسیم یونیزه در جیره زیولیت در زمان زایمان با جیره های کم کلسیم و آنیونیک مشابه و در ساعات 6، 12 و 24 بعد از زایمان با تفاوت معنی دار بالاتر بود (01/0P≤). فراوانی هیپوکلسیمی در گاوهای مسن و در جیره شاهد بیشتر، اما در جیره زیولیت کمتر بود (01/0P≤). بیشترین امتیاز وضعیت بدنی بعد زایش (98/2) برای جیره دارای زیولیت و کمترین (86/2) برای جیره شاهد بود (01/0P≤). فراوانی اختلالات تولیدمثلی بعد زایمان شامل سخت زایی، جفت ماندگی، متریت و جابجایی شیردان در گاوهای مسن بیشتر و در جیره های زیولیت و آنیونیک کمتر از شاهد بود، همچنین بیشترین موارد حاملگی موفق و کمترین موارد حذف گاو از گله در جیره های یاد شده مشاهده شد (01/0P≤).نتیجه گیری: نتایج این آزمایش نشان داد که مصرف ماده خشک و انرژی در جیره دارای زیولیت نسبت به جیره شاهد و آنیونیک بهبود یافت و غلظت پلاسمایی کلسیم کل و کلسیم یونیزه آن نیز در زمان زایمان مناسب و بعد از آن بیشتر بود. این امر باعث کنترل بهتر هیپوکلسیمی و تب شیردر گله با اثر مثبت بر تولید شیر و سلامتی گاوها شد. همچنین امتیاز وضعیت بدنی آنها را بهبود و فراوانی اختلالات تولیدمثلی آنها را کاهش داد. بنابراین به نظر می رسد جیره دارای زیولیت جایگزین مناسبی برای جیره های رایج باشد.