قحطی و بحران های ناشی از جنگ جهانی دوم در آذربایجان با تاکید بر ارومیه

با شروع جنگ جهانی دوم دولت ایران اعلام بی‌طرفی کرد، اما بی‌طرفی ایران به دلیل موقعیت استراتژیک از سوی کشورهای درگیر در جنگ مورد توجه قرار نگرفت. وقوع جنگ جهانی دوم در بیشتر کشورها و به خصوص ایران به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی، تاثیرات مخربی بر زندگی مردم وارد نمود. تخریب ساختار اجتماعی اقتصادی، رکود کشاورزی، ناامنی‌های اجتماعی، شیوع بیمارهای واگیردار از تبعات این جنگ بوده است. منطقه آذربایجان و به ویژه ارومیه به سبب همجواری با دولت شوروی زودتر از سایر مناطق وارد جنگ شد. نیروهای شوروی علاوه بر ایجاد درگیری‌های مسلحانه ضمن مصادره اموال و مایحتاج مردم از جمله، ارزاق عمومی و غله، اقدام به صدور آن به کشور خود کرده و موجبات فقر، قحطی، گرانی و ناامنی‌های اجتماعی از جمله درگیری‌هایی بین اقلیت‌های مختلف را باعث گردید.

در این پژوهش از روش مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای که روش معمول در پژوهش‌های تاریخی است، استفاده شده است. داده‌های تاریخی با تکیه بر اسناد، روزنامه‌ها و کتب مرتبط با موضوع مورد بررسی قرار گرفته است تا موشکافی دقیقی با رویکرد توصیفی - تحلیلی از علل و چگونگی قحطی و بحران‌های ناشی از جنگ جهانی دوم در ارومیه ارایه شود.

یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد تنوع قومی، مذهبی و نژادی به همراه حضور نیروهای شوروی و اقدامات آن کشور مانند قتل و غارت مردم، غارت اموال و احشام مناطق و مصادره غله به نفع نیروهای شوروی، موجب رکود کشاورزی،‌ مهاجرت مردم، عدم آرامش در شهرها، کمبود نان، دزدی توسط اشرار، شیوع بیماری‌ها و ناتوانی دولت مرکزی شده است.

امانتداری و صداقت در بیان مطالب و استناد دهی دقیق در استفاده از منابع مختلف در این پژوهش رعایت گردیده است.

در نتیجه ورود ناخواسته ایران به جنگ جهانی دوم، مناطق مختلف دچار تبعات و تاثیرات جبران‌ناپذیری از جنگ شدند. منطقه آذربایجان و ارومیه به سبب نزدیکی به مرزهای شمالی مورد آماج جدی‌تر حملات نیروهای شوروی قرار گرفتند و از لحاظ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی متحمل آسیب‌های جبران‌ناپذیری شدند.