مقایسه روش های CVI و AHP در ارزیابی خشکسالی و سنجش آسیب پذیری اقلیمی استان گیلان

خشک سالی یکی از پرهزینه ترین بلایای طبیعی ایران می باشد. این امر ضرورت مطالعه در زمینه تعیین آسیب پذیری و شناسایی عوامل اثرگذار بر آن در مناطق مختلف کشور را مشهود می سازد. در این پژوهش هدف، مقایسه روش های CVI و AHP در ارزیابی خشک سالی و سنجش آسیب پذیری اقلیمی استان گیلان به منظور شناسایی ابعاد آن است. روش پژوهش تحلیلی مکانی و ازنظر هدف کاربردی است. ابتدا مولفه های شاخص آسیب پذیری اقلیمی استان گیلان در هر دو مدل AHPو CVI، مولفه های منابع(R)، هواشناختی(W)، دسترسی(A)، ظرفیت(C)، استفاده و بهره وری اقتصادی(U)، حفظ یکپارچگی زیست محیطی(E)، ویژگی های جغرافیایی(G) تعیین گردید. متغیرها با توابع عضویت فازی همسان شدند و در مدل AHP وزن دهی شد و نقشه پهنه بندی نهایی دو مدل AHPو CVI به دست آمد. در مدل AHP ازنقطه نظر کارشناسان اهمیت مولفه منابع(R) با وزن 0.293 بیشترین و مولفه ویژگی های جغرافیایی(G) با وزن 0.045، کمترین مقدار بود. در بررسی متغیرها نیز در مدل AHP، متغیر مجموع بارندگی با وزن 0.750 موثرترین متغیر و تنوع و کیفیت محصولات کشاورزی با وزن 0.088 کم اثرترین متغیر از نظر کارشناسان بود. در بررسی مولفه های CVI، شاخص CVI کل استان 44.5% به دست آمد. شاخص CVI در مولفه منابع(R) % 56.12 بالاترین رتبه و در مولفه دسترسی(A) 36.94% کمترین رتبه را به دست آورد. پهنه بندی مدل AHP نشان داد بخش میانی استان شامل رشت، سراوان، کسما، انزلی و بیشترین را با مساحت 42.11 درصد دارد. در مدل CVI، بیشترین آسیب پذیری در کل شهرستان تالش با مساحت 15.57 درصد می باشد. شهرستان های آستارا و رضوانشهر با مساحت 20.88 درصد در کلاس آسیب پذیری خیلی کم مشاهده گردید.