تعیین بهره وری آب با کاربرد سامانه های آبیاری سطحی و قطره ای در تولید سیب در ایران

تامین امنیت غذایی در شرایط کمبود منابع آب در کشور، نیازمند مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی است. اساسی ترین مولفه برای مدیریت بهینه آب، آگاهی از حجم آب آبیاری در تولید محصولات مختلف کشاورزی تحت مدیریت تولیدکنندگان است. از بین محصولات باغی، سیب (درختی) با تولید سالانه حدود سه میلیون تن از سطح 247 هزار هکتار از اراضی باغی کشور در جایگاه نخست قرار دارد. متناسب با این حجم تولید، برآورد می شود حجم قابل توجهی از منابع آب سطحی و زیرزمینی برای تولید این محصول مصرف می‏گردد. بنابراین، این پژوهش با هدف تعیین بهره وری آب در باغات سیب تحت مدیریت باغداران در استان های منتخب در کشور اجرا گردید. این استان‏ها عبارت از آذربایجان‏ شرقی، آذربایجان ‏غربی، اردبیل، اصفهان، تهران، خراسان رضوی، فارس و سمنان بودند. علاوه بر اندازه‏گیری مستقیم آب آبیاری و عملکرد محصول، بهره ‏وری آب در 145 باغ در کشور تعیین گردید. برای بررسی تفاوت احتمالی حجم آب آبیاری و عملکرد، و بهره وری آب در تولید سیب از تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج نشان داد تفاوت بهره ‏وری آب در باغات استان‏های مختلف معنی‏دار بود. میانگین شاخص بهره‏ وری آب در باغات سیب کشور برابر 73/2 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. حداقل و حداکثر شاخص بهره ‏وری آب از باغات سیب استان‏های فارس (12/1 کیلوگرم بر مترمکعب) و سمنان (46/3 کیلوگرم بر مترمکعب) به دست آمد. راهکارهایی برای بهینه ‏سازی استفاده از منابع آب برای ارتقای بهره‏ وری آب در باغات سیب کشور ارایه شده است.