کاشت پاییزه بارهنگ برگ پهن (.Plantago major L) در شرایط آب و هوایی مشهد

به منظور بررسی تحمل به سرما در اکوتیپ های بارهنگ برگ پهن، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 94-1393 انجام شد. عوامل آزمایش شامل شش اکوتیپ بارهنگ برگ پهن (بجنورد، کلات، مشهد، قاین، تربت حیدریه و بیرجند) و چهار تاریخ کاشت (اواخر شهریور، اواخر مهر، اواخر اسفند و اواخر فروردین ماه) بودند. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت پاییزه از شهریور به مهرماه سبب کاهش درصد بقا در تمام اکوتیپ ها شد. این در حالی است که تاخیر در کاشت بهاره از اسفند به فروردین ماه باعث بهبود درصد بقا در اکوتیپ های بیرجند، قاین، مشهد و کلات به ترتیب به میزان 12، 8.9، 7.3 و 5 درصد شد. بیش ترین درصد بقا در کاشت فروردین ماه و به اکوتیپ های مشهد، بیرجند، قاین و کلات و همچنین در کاشت اسفندماه به اکوتیپ بجنورد تعلق داشت. بیش ترین عملکرد دانه در اکوتیپ قاین با 796.9 گرم در مترمربع و کمترین آن در اکوتیپ های تربت حیدریه، مشهد و کلات مشاهده شد. به طوری که عملکرد دانه در اکوتیپ قاین نسبت به اکوتیپ های مذکور به ترتیب 48، 46 و 59 درصد بیشتر بود. بیش ترین زیست توده در کاشت شهریورماه در اکوتیپ بجنورد (2768 گرم در مترمربع) و کمترین آن در کاشت فروردین ماه در اکوتیپ کلات (622 گرم در مترمربع) مشاهده شد. همچنین بیش ترین شاخص برداشت را در تمام تاریخ های کاشت اکوتیپ قاین داشت. عدم تفاوت معنی دار عملکرد دانه ی اکوتیپ های بارهنگ پهن برگ در کاشت های پاییزه و بهاره نشان دهنده انعطاف پذیری بالای این گیاه نسبت به تاریخ تاریخ کاشت می باشد. با توجه به وقوع تنش های گرما و خشکی در طول فصل رشد گیاهان بهاره و تولید زیست توده مناسب اغلب اکوتیپ ها در کاشت پاییزه، تداوم آزمایشات در شرایط مزرعه و کنترل شده برای ارزیابی موفقیت کشت پاییزه این گیاه ضروری به نظر می رسد.