تعیین اثربخشی روش حساسیت زدایی و پردازش مجدد با حرکات چشم بر اختلال دلبستگی واکنشی کودکان 8 تا 12 سال

ارتباط والد با کودک از مهمترین مولفه‌های زندگی اجتماعی است و نقش به‌سزایی در سلامت روان فرزندان ایفا می‌کند. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی روش حساسیت‌زدایی و پردازش مجدد از طریق حرکات چشم بر علایم اختلال دلبستگی واکنشی کودکان 8 تا 12 سال صورت گرفت.

روش پژوهش، از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان 8 تا 12 سال شهر تهران که در فراخوان از طریق فضای مجازی ابراز تمایل کرده بودند، بود. از میان جامعه مذکور، شانزده کودک داوطلب واجد شرایط وارد مطالعه شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه یعنی گروه حساسیت‌زدایی و پردازش مجدد با حرکات چشم و گروه گواه قرار گرفتند. مداخله به‌صورت حساسیت‌زدایی و پردازش مجدد با حرکات چشم به‌صورت هفتگی ارایه شد. شرکت‌کنندگان در مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون، پرسشنامه اختلال دلبستگی (راندولف، 2000)، سیاهه رفتاری اخنباخ (آخنباخ، 2000) و آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین (گرانت و برگ، 1948) را تکمیل کردند و سه ماه بعد دوره پیگیری انجام شد. داده‌ها از طریق نرم‌افزار SPSS با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر تجزیه و تحلیل شد. سطح معناداری آزمون‌ها در این پژوهش، 0٫05 در نظر گرفته شد.

نتایج نشان داد که آموزش حساسیت‌زدایی و پردازش مجدد از طریق حرکات چشم به‌طور معناداری منجر به کاهش رفتارهای ضداجتماعی (اثر گروه: 0٫001>p؛ اثر زمان: 0٫001>p؛ اثر زمان*گروه: 0٫001>p)، تکانشگری (اثر گروه: 0٫001>p؛ اثر زمان: 0٫001>p؛ اثر زمان*گروه: 0٫001>p)، و زورگویی (اثر گروه: 0٫001>p؛ اثر زمان: 0٫001>p؛ اثر زمان*گروه: 0٫001>p) در گروه آزمایش در پس‌آزمون و پیگیری شد؛ اما نمرات رفتارهای ضد اجتماعی، تکانشگری و زورگویی در گروه گواه تغییری نداشت.

می‌توان نتیجه گرفت استفاده از رویکرد حساسیت‌زدایی و پردازش مجدد با حرکت چشم می‌تواند در کاهش علایم اختلال دلبستگی واکنشی موثر باشد و می‌تواند به‌عنوان مداخله‌ای درمانی متناسب با شرایط کودک به کار گرفته شود.