تحلیل و تاریخ گذاری اشیاء نویافته از قبرستان برزول - نهاوند

در حفر گورستان برزول شهرستان نهاوند با هدف دفن متوفیان، به صورت اتفاقی به اشیاء مختلفی از جنس سفال و مفرغ سالم برخورد گردیده که در نوع خود قابل توجه است. این اشیاء نویافته دربردارنده 35 قطعه از سفال های مختلف سده های میانی اسلامی از نوع سفال های ساده و لعابدار (تک رنگ فیروزه ای، زرین فام و مینایی) و اشیاء و ظروف فلزی مفرغی (پی سوز و انواع ظروف) است. گورستان امامزاده فضل در جنوب غربی برزول واقع شده و از قبرستان های کهن دوران اسلامی در شهرستان نهاوند به شمار می آید که مقبره امامزاده فضل نیز در آن قرار دارد؛ سنگ قبرهای قدیمی با تاریخ های بیش از یک سده در این قبرستان موید قدمت تاریخی این قبرستان است. هدف از این پژوهش تحلیل و تاریخ گذاری با بررسی ویژگی های شکلی و تزیینی و هم چنین چگونگی دفن اشیاء مکشوف در قبرستان برزول است. در این راستا، پرسش های پژوهش را می توان این گونه طرح کرد که، اشیاء قبرستان برزول متعلق به چه دوره تاریخی است؟ و این که، دفن و قرارگیری این اشیاء در قبرستان مذکور با چه هدفی صورت گرفته است؟ روش پژوهش جستار حاضر به صورت مطالعه تطبیقی و به صورت تحلیلی-توصیفی است که گردآوری اطلاعات آن نیز به دو روش کتابخانه ای و میدانی صورت پذیرفته است. برآیند پژوهش نشان می دهد که اشیاء مکشوف از این قبرستان به صورت هدفمند دفن و براساس تاریخ گذاری نسبی و تطبیقی متعلق به سده های شش و هفت هجری قمری است؛ همچنین با توجه به کاربری این محوطه به عنوان قبرستان در طول تاریخ براساس تاریخ سنگ قبرهای موجود در قبرستان و امامزاده فضل و عدم حضور موادی فرهنگی که بتوان این محوطه را به عنوان یک محوطه استقراری قلمداد کرد، حضور اشیاء مکشوف می توانسته به صورت هدفمند به منظور حفظ و مصون ماندن آن از دستبرد و غارت در مواقع خطر و بحرانی و یا به احتمال کمتر جنبه خرافی بودن آن ازسوی دفن کنندگان، قلمداد کرد.