بازبینی سازه ای بنای موسوم به ارک علیشاه در تبریز: (ارزیابی انتقادی منطق حضور تاق در بزرگ ترین دهانه ی آجری جهان اسلام)

پیام:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
بر اساس آنچه در نتایج پژوهش های پیشین در زمینه های تاریخ معماری و باستان شناسی به چشم می خورد؛ بزرگ ترین تاق آجری جهان اسلام طی دوره ایلخانی (654-750 ه.ق)، در بقایای امروزی منسوب به علیشاه جیلانی وزیر سلطان محمد خدابنده اولجایتو و در شهر تبریز اجرا شده است. در پژوهش پیشرو با اثبات ضعف سازه ای حجم معماری منسوب به علیشاه جهت اجرای چنان تاق عظیمی در دهانه ای نزدیک به سی متر، ضمن آنکه نتایج مطالعات پیشین مورد تردید واقع شده است، عدم انطباق بقایای معماری امروزی با مسجد اشاره شده در متون تاریخی تایید شده است. بدین ترتیب پس از پاسخ دهی به این مسئله که آیا حجم آجری منسوب به علیشاه جیلانی قابلیت اجرای چنان تاقی را داشته است یا خیر، ضمن آنالیز استاتیکی و تحلیل مشخصات سازه ای بقایای معماری موجود و مقایسه نتایج به دست آمده با گزارش های تاریخی پیرامون مسئله تاق در بنای مزبور، نتایج این پژوهش نقش تعیین کننده ای در بازبینی هویت معماری این بنا داشته است. مطابق نتایج به دست آمده، تنش حاصل از بارگذاری ناشی از وزن هر نوع تاق در بنای مورد نظر، فراتر از پتانسیل های مکانیکی سازه بوده و منجر به فروپاشی پایه ها در هر شرایط خواهد شد. از این دیدگاه، هیچ نوع پوششی از نوع تاق در هیچ بازه زمانی در بقایای معماری منسوب به علیشاه جیلانی قابل اجرا نبوده است- به نظر می رسد گراور طراحی شده توسط شاردن بیانگر تصویر دقیقی از بنای علیشاه قبل از الحاق بخش جدید جنوبی بدان باشد و اتصال بخش جنوبی پس از اوایل قرن هفدهم میلادی (سال ترسیم این گراور) صورت گرفته است- و هیچ رابطه ای میان بقایای امروزی منسوب به علیشاه و مسجد ساخته شده توسط علیشاه وزیر با بزرگ ترین تاق آجری جهان اسلام وجود ندارد؛ به همین ترتیب، نمی توان حجم معماری U شکل در تبریز را به علیشاه جیلانی نسبت داده و متعلق به او دانست.
زبان:
فارسی
صفحات:
1 تا 22
لینک کوتاه:
magiran.com/p2408696 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!