بررسی نقش خوشه ها و عوامل موثر بر آنها در تحقق اقتصاد دانش بنیان (مطالعه موردی: نقش خوشه فناوری اطلاعات و ارتباطات)

امروزه، دستیابی به رشد و توسعه پایدار در سایه تحقق اقتصاد دانش‎بنیان میسر است. شناسایی و کاربرد دانش و نوآوری، از عوامل کلیدی موفقیت در این الگو محسوب می‎شود. یکی از ابزارهای پیشران در تسریع رشد و توسعه دانش‎بنیان، خوشه‌ها هستند. خوشه‌ها با فراهم کردن بستر مناسبی برای تولید دانش ضمنی‌، زمینه‎ای برای خلق نوآوری و فناوری و در نتیجه، تحقق اقتصاد دانش‎بنیان به وجود می‌آورند. در این مقاله، با برگزیدن خوشه فناوری اطلاعات، تلاش شده است تا ضمن تبیین جایگاه دانش ضمنی و نوآوری در این خوشه، در کنار بررسی عوامل تاثیرگذار بر توسعه خوشه فناوری اطلاعات، به تشریح رابطه میان خوشه‌ها و اقتصاد دانش‎بنیان پرداخته شود. سیزده کشور اروپایی در این پژوهش بررسی شده است. به‌منظور مدل‌سازی از روش DOLS و FMOLS برای داده‌های پانل استفاده شده است. شاخص‌های مخارج پژوهش و توسعه، مخارج آموزش، صادرات کالا در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین تعداد بنگاه‌های فعال در خوشه ICT (به‎عنوان شاخص خوشه ICT) شاخص‌های بررسی‎شده هستند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که شاخص‌های مهم و تاثیرگذار اقتصاد دانش‌بنیان با شاخص خوشه‌ها، رابطه مثبت و معناداری دارند.