بهینه سازی تقویم زراعت برنج (.Oryza sativa L) و کشت دوم سویا (Glycine max L. Merr) در شرایط تغییر اقلیم با استفاده از مدل های دینامیکی گردش عمومی جو و مدل گیاهی DSSAT

تغییر اقلیم و پدیده گرمایش جهانی یکی از دغدغه ها و نگرانی های اصلی جوامع انسانی است. در این تحقیق ضمن بررسی اثر تغییرات اقلیمی بر عملکرد برنج به عنوان کشت اصلی در استان گیلان و سویا به عنوان کشت دوم بعد از آن، به ارایه مناسب ترین تقویم زراعی گیاهان یاد شده در دو پنجره زمانی برای مقابله با اثر منفی تغییرات اقلیمی پرداخته شد. در این پژوهش با استفاده از اطلاعات فنولوژیکی 12 ساله دو رقم برنج (هاشمی و علی کاظمی) و اطلاعات دو ساله دو رقم سویا (ویلیامز و هابیت) و  فراسنجه های (پارامتر) هواشناسی ریز مقیاس شده پایگاه داده MarkSimGCM بر اساس خروجی سه مدل گردش عمومی جو در سه سناریو واداشت تابشی، اقدام به شبیه سازی عملکرد گیاهان یاد شده به وسیله مدل DSSAT شد. نتایج نشان داد که عملکرد دانه دو گیاه نسبت به دوره مشاهده ای کاهش داشت، به نحوی که در سناریوی RCP8.5 در دوره 50-2036 کاهش عملکرد برنج رقم هاشمی تا 31 درصد و کاهش عملکرد رقم علی کاظمی تا 23 درصد برآورد شد. نتایج شبیه سازی نشان داد که با ده روز تسریع در کاشت در کلیه سناریوها و دوره های اقلیمی آینده، میزان عملکرد دانه بالاتری نسبت به تاریخ کاشت حاضر حاصل خواهد شد. در سناریوی RCP8.5 در دوره 50-2036، تغییر در تاریخ کاشت، کاهش عملکرد را تا 15 درصد تقلیل داد. برای گیاه سویا تاخیر در کاشت باعث بهبود عملکرد دانه خواهد شد، به طوریکه در تاریخ کاشت سوم سویا (15 شهریور) در رقم ویلیامز، کاهش عملکرد تا 24 درصد جبران می شود. در سویای رقم هابیت میزان بهبود عملکرد نسبت به تاریخ کاشت دوره حاضر، 28 درصد برآورد شد. بر اساس نتایج این تحقیق، تسریع در شروع زراعت برنج به سمت روزهای ابتدایی سال و تاخیر در شروع زراعت سویا می تواند تا حد زیادی کاهش عملکرد این دو گیاه در اثر تغییرات اقلیمی را جبران نماید.