مقایسه اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی هیجانی بر سوگیری توجه، عدم تحمل بلاتکلیفی و اجتناب شناختی در زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر

اختلال اضطراب فراگیر شایع و ناتوان‌کننده است و تاخیر در انجام اقدامات درمانی، میزان پاسخ‌دهی درمان را کم می‌کند؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی و مقایسه آموزش مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و طرحواره‌درمانی هیجانی بر سوگیری توجه، عدم تحمل بلاتکلیفی و اجتناب شناختی در زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر بود.

در این پژوهش از روش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه استفاده شد. جامعه آماری زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر منطقه 22 تهران در سال 1398 بودند که 45 نفر داوطلب واجد شرایط، وارد پژوهش شدند. سپس با روش تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه قرار گرفتند (هر گروه پانزده نفر). هریک از گروه‌های آزمایش در هشت جلسه نوددقیقه‌ای آموزش مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و طرحواره‌درمانی هیجانی را دریافت کردند؛ اما برای گروه گواه مداخله‌ای ارایه نشد. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه سوگیری توجه (وودی و همکاران، 1997)، پرسش‌نامه عدم تحمل بلاتکلیفی (فریستون و همکاران، 1994) و پرسش‌نامه اجتناب شناختی (سکستون و دوگاس، 2008) صورت گرفت. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخه 24 انجام شد. سطح معناداری آزمون‌های آماری 0٫05 درنظر گرفته شد.

نتایج نشان داد، با کنترل اثر نمرات پیش‌آزمون، نمرات متغیرهای سوگیری توجه، اجتناب شناختی و عدم تحمل بلاتکلیفی در گروه درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و گروه طرحواره‌درمانی هیجانی درمقایسه با گروه گواه، به‌طور معناداری کاهش یافت (0٫001>p). همچنین بین اثربخش‌بودن طرحواره‌درمانی هیجانی درمقایسه با درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد در کاهش علایم متغیرهای سوگیری توجه (0٫101=p)، عدم تحمل بلاتکلیفی (0٫928=p) و اجتناب شناختی (0٫825=p) تفاوت معناداری مشاهده نشد.

 براساس نتایج پژوهش نتیجه گرفته می‌شود که هم آموزش مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و هم طرحواره‌درمانی هیجانی بر کاهش علایم سوگیری توجه، عدم تحمل بلاتکلیفی و اجتناب شناختی در زنان مبتلا به اضطراب فراگیر اثربخشی دارند.