تحلیل وجود شناختی کیفیت تاثیر دعا در هستی با رویکرد تطبیقی بر نظریات امام خمینی (ره)

«دعا» به عنوان یک موجود مجرد و مصداقی از تسبیح قولی کاینات، از یک سو از سنخ معنا و علم شمرده می شود که قیام صدوری به نفس دارد و از سوی دیگر بر اساس مبانی دینی و آیات قرآن می تواند در ساختار وجودی و حدوث یا عدم حدوث پدیده ها نقش ایفا کند لکن فرآیند این تاثیر و تاثر وجودی دعا در ماورای آن، مسئله پژوهش حاضر است که برای دفع شبهات و واقع نمایی اثر دعا در هستی لازم است موردبررسی قرار گیرد. بر اساس مبانی حکمت متعالیه، اولا وجود با علم مساوقت دارد و ثانیا علم از شیون نفس است؛ بر این مبنا، تمام کاینات صاحب نفس مدرکه و تسبیح قولی خواهند بود. در این میان، نفس انسان با ارتقای وجود خود و اتصال به نفوس مفارق سماوی قادر است دیگر نفوس کاینات را از اثر وجود خود متاثر سازد و به واسطه تاثیر گذاری آن نفوس در مواد و ابدان مقارن خود، در ساختار وجودی اشیاء و حدوث یا عدم حدوث وقایع نقش انتولوژیک ایفا کند به گونه ای که در راستای منافع و خیر دعاکننده باشد. این همان فرآیند تاثیر دعا در ماورای خود است که شواهد درون و برون دینی به انضمام روایات متعدد، تحقق بالفعل این ویژگی آن را تایید می کنند. امام خمینی نیز به تبع حکمت متعالیه در مواضع مرتبط، کیفیت این تاثیر وجود شناختی دعا را شرح و تایید کرده اند.