تحلیلی بر آب مصرفی بخش کشاورزی مبتنی بر تبخیر وتعرق واقعی

تعیین آب مصرفی کشاورزی به عنوان بخش مصرف کننده اصلی منابع آبی کشور به منظور برنامه ریزی و مدیریت مصرف منابع و برقراری امنیت غذایی، امنیت آبی و بهبود معیشت جمعیت رو به افزایش، از اهمیت بسیاری برخوردار است. آب مصرفی یا تبخیر و تعرق واقعی، بخشی از آب کاربردی و یا تحویلی به بخش کشاورزی است که از دسترس خارج می شود و امکان استفاده مجدد از آن نیست. تخمین توزیع مکانی تبخیر و تعرق واقعی (ETa) بر اساس داده های ماهواره ایی معتبر یک رویکرد نوین در برنامه ریزی و تعیین بیلان آب می باشد. در مطالعه حاضر از روش شناسی معرفی شده توسط سازمان خواربار جهانی (فایو) که در پایگاه اطلاعاتی WaPOR ارایه شده است مقادیر تبخیر، تعرق و تبخیر واقعی در سطح کشور و کاربری های زراعت، باغ و دیم استخراج شد. نتایج نشان داد بیشترین تبخیر و تعرق واقعی نزدیک به 2500 میلی متر در سواحل شمالی و دریاچه ارومیه رخ میدهد. نتایج نشان داد، در یک دوره 12 ساله متوسط مقدار تبخیر و تعرق واقعی در اراضی آبی باغ برابر با 30/299 میلی متر و در اراضی آبی زراعت 52/301 میلی متر بوده است. بر همین اساس میزان تبخیر و تعرق واقعی اراضی آبی در مقیاس کشوری و برای سال 98-1397، برابر با 84/28 میلیارد مترمکعب تعیین گردید که به تفکیک زراعت و باغ برابر با 78/20 و 06/8 میلیارد مترمکعب می باشد. همچنین، 1/72 درصد از این مقدار به تعرق و 9/27 درصد دیگر به تبخیر تعلق دارد.