روایات باب «ان الإیمان لا یضر معه سیئه» الکافی در ترازوی نقد

کتاب اصول کافی، یک باب تحت عنوان «ان الإیمان لا یضر معه سییه و الکفر لا ینفع معه حسنه» در بر دارد که مشتمل بر شش روایت است. چنان که از عنوان این باب بر می آید، موضوع آن، بر این مطلب دلالت دارد که ایمان، مانع ضرر رساندن اعمال زشت، و کفر، مانع سود رساندن (قبول شدن) اعمال نیک انسان است. با وجود تایید شدن جمله ی دوم توسط آیاتی از قرآن، اما جمله ی اول، با آیاتی از قرآن در تعارض است. همین تعارض، نگارندگان این سطور را بر آن داشت تا با ترتیب دادن پژوهشی، به بررسی روایات این باب در دو سطح سندی و مفهومی، همت گماشته و گامی در جهت رفع این تعارض بردارند. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، تنها دو روایت از شش روایت موجود در این باب، با عنوان آن، ارتباط مستقیم دارند که یکی از آن ها موثق و دیگری ضعیف است. از سوی دیگر، ظاهر این روایات، با قرآن، سنت و عقل، در تعارض بوده و اعتقاد به صحت مفاهیم آن ها، می تواند جامعه ی مومنین را به سوی فساد و تجری سوق دهد و از این جهت، با ادله ی متعارض، قابل جمع نیست. تفکر «لا یضر مع الایمان سییه»، ریشه در عقاید گروهی به نام مرجیه دارد که بارها مورد مذمت و لعن پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) قرار گرفته است. این احتمال نیز وجود دارد که پیروان این فرقه، برای اعتبار بخشیدن به کلام خود، این سخن را به ایمه نسبت داده باشند.