بررسی نسخه الفوائد السلطانیه فی القواعد الطبیه و منابع آن

یکی از عوامل انتقال علوم و فرهنگ از سرزمینی به سرزمین دیگر، مهاجرت نخبگان و دانشمندان است. مهاجرت نخبگان ایرانی به سرزمین‌های دیگر پیشینه‌ای دیرینه دارد. در این مقاله نسخه طبی الفواید السلطانیه فی القواعد الطبیه تالیف اخی چلبی، پزشک مهاجر ایرانی به قلمروی عثمانی، بررسی می‌شود.

مواد و روش ‏ها:

پژوهش حاضر به روش کتابخانه‌ای و با بررسی متون انجام شد. ابتدا فهرست آثار اخی چلبی استخراج گردید و سپس ساختار نسخه خطی فارسی الفواید السلطانیه فی القواعد الطبیه محفوظ در کتابخانه فاتح استانبول با روش تحلیل محتوا بررسی شد و با استفاده از مطالعه تطبیقی، متن کتاب با منابع طبی دوره اسلامی پیش از قرن 9 ه.ق مقایسه و مقابله گردید.

یافته‌ها:

الفواید السلطانیه فی القواعد الطبیه یکی از آثار ناشناخته پزشکی در قلمروی عثمانی است که تا کنون تصحیح نشده است. محتوای کتاب مشتمل بر یک مقدمه و 3 مقاله و خاتمه است. مقاله اول در 12 باب، مقاله دوم در 9 باب و مقاله سوم در 3 باب تنظیم شده است.
 
نتیجه‌گیری:

اخی چلبی در این اثر با بهره‌گیری از آثاری چون القانون فی الطب، یادگار و فرخ‌نامه اثری نو را تالیف کرده است. این پژوهش شرح نمونه‌ای از انتقال دانش پزشکی ایران به قلمروی عثمانی می‌باشد.