مقایسه اطلاعات گیاهان دارویی افراد بومی و عطاران شهرستان دره شهر استان ایلام

استفاده از گیاهان دارویی سابقه‌ای به قدمت عمر انسان دارد؛ زیرا بیماری‌ها با پیدایش بشر متولد شده‌اند و اسناد چندهزارساله موجود در تاریخ طب و داروسازی حاوی تجربیات و اطلاعات ارزشمندی درباره گیاهان ‌درمانی است. این مطالعه با هدف بررسی گیاهان دارویی مورد استفاده عطاران و مردم بومی شهرستان دره‌شهر در استان ایلام انجام شد.

مواد و روش‌ها:

اطلاعات مورد نظر از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته حضوری با شش عطار‌ و 25 نفر مردم بومی از روستاهای مختلف با قومیت‌های متنوع به‌دست آمد. برای افزایش دقت اطلاعات، نویسنده اول به‌مدت 20 روز در یکی از عطاری‌ها مشغول به کار شد. همچنین پیمایش میدانی همراه با مردم بومی در راستای کار قرار گرفت.

یافته‌ ها:

نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که پرمصرف‌ترین گیاهان دارویی خریداری‌شده از عطاری‌ها با توجه به نوع فصل متفاوت بود. در فصل بهار و تابستان گیاهانی مانند خاکشیر، تخم‌ شربتی، عرق نعناع، عرق کاسنی و بهارنارنج که دارای طبع خنک بودند بیشترین مصرف را در بین مردم منطقه داشتند. همچنین در پاییز و زمستان گیاهانی چون آویشن، رازیانه، زیره، دارچین، زنجبیل، عناب، مرزه، تره کوهی، ختمی، پنیرک و بابونه به‌دلیل طبع گرم بیشترین مصرف را به خود اختصاص داده‌اند. بیشترین گیاهان مورد استفاده مربوط به تیره نعناعیان، کاسنیان و چتریان بود. نتایج مطالعه نشان داد که بیشترین استفاده دارویی از گیاهان برای تهیه غذا و درمان بیماری‌های سرماخوردگی، کلیوی و گوارشی بود. نتایج نشان داد که بیشترین اندام‌های مصرفی گیاهان، گل و کمترین قسمت مورد استفاده، اندام زیرزمینی گیاهان بود.
 
نتیجه‌گیری:

نتایج این مطالعه برای اولین بار نه‌تنها در مستند‌سازی و ثبت دانش گیاهان دارویی عطاران و مردم بومی شهرستان دره‌شهر ارزشمند است، بلکه می‌تواند توسط برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران توسعه اقتصاد گیاهان دارویی در منطقه مورد استفاده قرار گیرد.