بازاندیشی در جامعه شناسی ایران؛ مرور نظام مند مطالعات انجام شده

بازاندیشی در جامعه شناسی ضرورت دارد، اما مطالعات متعدد در این حوزه اگر در قالب تلاش های مروری ارزیابی نشود، خود می تواند به تنوع، آشفتگی و بعضا تناقض در یافته ها و نتایج به دست آمده منجر شود. در چنین فضایی علاوه بر اتلاف تلاش بازاندیشانه، میدان حمله به مشروعیت و جایگاه جامعه شناسی نیز گسترش می یابد. مبتنی بر این مسئله هدف پژوهش حاضر تامل در بازاندیشی های صورت گرفته از جامعه شناسی در ایران با تکیه بر راهبرد مرور نظام مند بود. جامعه آماری شامل پژوهش هایی است که در بازه زمانی 1370 تا 1399 درباره جامعه شناسی در ایران انجام و به صورت مقاله، پایان نامه و کتاب چاپ شده است. پرسش اساسی این است که دانش انباشته از نظر شکلی، روش شناختی و محتوایی چه ویژگی هایی دارد؟ برای پاسخگویی به این سوال، بر اساس مراحل روش شناختی، به ترتیب بررسی ادبیات موضوع از طریق مطالعه اسنادی، جست وجوی آثار و منابع، گزینش، مطالعه، فیش برداری، کدگذاری و درنهایت، توصیف و تحلیل انجام و نتایج در دو بخش یافته های شکلی و محتوایی ارایه شد. از برآیندهای این توصیف و تحلیل، تاکید بر ضرورت طرح دقیق سوالات، شفافیت بخشیدن به مفاهیم و تکیه بر رویکردهایی مانند رویکرد جامعه شناسی جامعه شناسی در تلاش های بازاندیشانه آینده است.