طراحی و ارائه مدلی به منظور ارزیابی آمادگی سازمان گمرک ایران برای پیوستن به انقلاب صنعتی چهارم

یکی از مهم ترین عوامل توسعه اقتصادی کشورها، رشد بخش خارجی اقتصاد و بازرگانی بین المللی است. به عبارت دیگر داشتن مبادلات تجاری گسترده یکی از عوامل اصلی رشد اقتصادی کشورها محسوب می شود. در همین راستا یکی از مباحث نوین در حوزه سازمان ها، به کارگیری مفاهیم دیجیتالی سازی و فناوری اطلاعات در مدیریت سازمان های خدماتی و تولیدی است که در انقلاب صنعتی چهارم به وقوع پیوسته است. با ظهور تجارت الکترونیکی انتظار جامعه تجاری این است که رویه های گمرکی شفاف و قابل پیش بینی شود و ترخیص کالا سریع تر صورت بگیرد. پژوهش حاضر با هدف ارایه مدلی به منظور ارزیابی آمادگی سازمان گمرک برای پیوستن به انقلاب صنعتی چهارم انجام شده است. با توجه به هدف و ماهیت، این پژوهش از نظر روش، یک تحقیق کیفی است. همچنین این تحقیق درصدد طراحی مدل است و بنابراین در زمره پژوهش های اکتشافی قرار می گیرد. جامعه آماری 12 نفر از استادان دانشگاه و متخصصان و مدیران در حوزه تجارت بین الملل و گمرک بوده است. در انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد. ابزار پژوهش مصاحبه عمیق بود که تا اشباع داده ها ادامه یافت. از خبرگان تحقیق، پنج سوال با پاسخ باز پرسیده شد. روایی و پایایی مصاحبه، طبق معیار مقبولیت انجام و 5 معیار از 10 معیار مقبولیت برای ابزارهای کیفی در این تحقیق رعایت شد که شامل حساسیت پژوهشگر، انسجام روش شناسی، متناسب کردن نمونه، تکرار شدن یک یافته و استفاده از بازخورد آگاهان بوده است. داده های به دست آمده از مصاحبه با استفاده از نرم افزار MAXQDA و با رویکرد گراندد تیوری انجام شد. نتایج نشان داد که بهره گیری از فناوری های روز، امکانات و زیرساخت ها، همکاری و تعامل، سیاست گذاری ها و قوانین، مدیریت و برنامه ریزی، عوامل بین المللی و برون سازمانی و ساختار سازمان به عنوان مقوله های اصلی تاثیرگذار بر سازمان گمرک برای پیوستن به انقلاب صنعتی چهارم هستند.