تنوع سوماکلونال در گیاهک های باززایی شده از اندام های ساقه، ریشه و لپه لیلکی ایرانی (.Gleditschia capsica Desf)

حفاظت از ژرم پلاسم گونه های درختی بومی جنگل های هیرکانی به ویژه لیلکی ایرانی (Gleditschia capsica Desf.)، در اولویت پژوهش قرار دارد. مطالعات مولکولی درختان جنگلی در شرایط درون شیشه ای به ویژه در ایران بسیار اندک است. در این پژوهش، تنوع سوماکلونال در گیاهان باززایی شده از ریز نمونه های مختلف لیلکی ایرانی در شرایط درون شیشه ای با استفاده از نشانگر مولکولی تکرار توالی ساده (ISSR) بررسی شد. برگ پایه مادری (طبیعی) و ریزنمونه های ساقه، ریشه و لپه به عنوان ژنوتیپ های مورد مطالعه انتخاب و در محیط کشت MS حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر TDZ و 5/0 میلی گرم در لیتر 2,4-D کشت شدند. پس از شش واکشت متوالی، تنوع سوماکلونال گیاهان باززایی شده از این ریزنمونه ها بررسی گردید. مشخصه های درصد چندشکلی (PIC)، تنوع نی و شانون برای بررسی تنوع بین ژنوتیپ ها استفاده شد و بعد با استفاده از الگوریتم UPMGA و تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) خوشه بندی و تفکیک ژنوتیپ ها انجام شد. با استفاده از 10 آغازگر، درصد چندشکلی بین گیاهان باززایی شده به میزان 9/87 درصد به دست آمد. تجزیه وتحلیل واریانس مولکولی (AMOVA)، 16 درصد تنوع بین ژنوتیپ ها با پایه مادری را نشان داد. نتایج آنالیز خوشه ای به روش UPGMA، ژنوتیپ ها را در سه دسته مجزا گروه بندی کرد. بر این اساس ژنوتیپ های پایه مادری و ژنوتیپ های ساقه در یک گروه قرار گرفتند. پایه مادری بیشترین و کمترین ضریب تشابه را به ترتیب با ژنوتیپ های ساقه و ریشه داشت. بنابراین پیشنهاد می شود برای مطالعات کشت بافت لیلکی ایرانی از ریزنمونه های ساقه که تشابه ژنتیکی بالایی با ژنوم مادری دارد استفاده شود. به طورکلی نتایج نشان داد که تنوع سوماکلونال در بین گیاهان باززایی شده با افزایش تعداد دفعات واکشت افزایش خواهد یافت