آنتی بادی نماها: منشاء، تولید و کاربردها

امروزه رویکرد بسیاری از محققین بیولوژی و بیوتکنولوژی تلاش برای جایگزینی مولکول های تکامل یافته طبیعی با مولکول نماهای ساخته دست بشر است تا از این طریق بتوانند در چالش عبور از محدودیت های حاصل از تکامل طبیعی، بتوانند از کل تنوع بالقوه بهره برداری نموده و به مولکول های جایگزین دست یابند. این مولکول ها که عموما مولکول های مایمتیک نامیده می شوند به لحاظ منشا و ساختار متفاوت از انواع طبیعی بوده، ولی می توانند از ظرفیت های کاملا مشابه با مولکول های طبیعی برخوردار باشند. تاکنون کاربردهای متنوع آنتی بادی نما ها در تحقیقات، تشخیص و درمان به طور گسترده توسعه یافته و مزایا و معایب آن ها روشن شده است. برخورداری از اندازه کوچک، حذف تغییرات بعد از ترجمه، افزایش تمایل اتصال لیگاندی، افزایش پایداری دمایی، فعالیت در دامنه pH گسترده و فقدان پیوند دی سولفیدی ساختاری و... از ملاحظات اساسی در معرفی مجموعه آنتی بادی نماها می باشد. از آنجایی که داربست اولیه این مولکول ها، دمین های شناخته شده از پروتیین های انسانی بوده مبرا از واکنش ایمنولوژیک می باشند. تاکنون آنتی بادی نماهای معرفی شده شامل دارپین ها، اویمرها، پپتیدهای آپتامری یا افیمرها، اتریمرها، افی بادی ها، ادنکتین ها، آنتی کالین ها، دمین های کونیتز، ناتین ها و فینومرها هستند که جهت مکان یابی و تصویربرداری in vivo، تشخیص مولکولی در نمونه های زیستی، درمان سرطان و بیماری های التهابی و دارو رسانی طراحی و تولید شده اند. در این مقاله ابتدا به معرفی اولیه، پایه و اساس و کاربردهای آنتی بادی نماها پرداخته و سپس منشا و طرز ساخت و کاربردهای تخصصی به همراه محدودیت های احتمالی و چشم انداز آینده آن ها به تفکیک بحث خواهد شد.