تخصیص و مدیریت منابع آب حوضه آبریز سد یامچی با رویکرد تحلیل سناریوها با استفاده از مدل WEAP

به دلیل محدود بودن منابع آب از یک طرف و همچنین افزایش روزافزون نیازهای آبی از طرف دیگر، قابلیت های تخصیص منابع آب به شیوه سنتی کاهش یافته و استفاده از راهکارهای نوین تخصیص و مدیریت منابع آب در انتخاب طرح ها و همچنین کمک به تصمیم گیری صحیح در تخصیص و مدیریت منابع آب، بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. هدف اصلی تحقیق حاضر، مدیریت و برنامه ریزی جامع در راستای استفاده بهینه از منابع آب موجود شبکه سد یامچی واقع در استان اردبیل و تامین تقاضا در بخش های شرب، کشاورزی، صنعت و محیط زیست با در نظر گرفتن رشد نیاز آنها در آینده می باشد.

به همین منظور ابتدا سد یامچی و مناطق پایین دست آن در محیط مدل WEAP شبیه سازی شده و مدل برای شرایط حال حاضر و ده سناریوی مختلف طرح های توسعه در آینده اجرا گردیده است. سناریوهای پیشنهاد شده شامل بررسی تاثیر تخصیص نیاز صنعت، افزایش راندمان آبیاری، حذف منبع آب زیرزمینی، تغییر الگوی کشت، کشت تک محصوله و سناریوهای ترکیبی بوده است. ورودی های در نظر گرفته شده شامل اطلاعات سد و مخزن یامچی، منبع آب زیرزمینی و همچنین پارامترهای لازم جهت محاسبه گره های نیاز شرب، کشاورزی، صنعت و محیط زیست در بازه زمانی 1387 تا 1397 بوده است.

نتایج به دست آمده نشان داد که از بین سناریوهای پیشنهادی برای منطقه مورد مطالعه، سناریوی تغییر همزمان الگوی کشت و افزایش بازدهی آبیاری 65 درصد مناسب ترین گزینه از بین سناریوهای مورد بررسی در منطقه مورد مطالعه بوده و اطمینان پذیری زمانی و حجمی نیازهای شرب و کشاورزی را به صورت 100 درصد برآورد کرده و باعث کاهش 44 درصدی نیازهای شرایط کنونی شده است.

شایان ذکر است درصورتی که منبع آب زیرزمینی به هر دلیلی حذف شود، هیچ کدام از راهکارهای تغییر الگوی کشت و افزایش راندمان و غیره نمی تواند کمبود ایجاد شده را تامین کند و باید به دنبال تصفیه پساب های شهری، کشاورزی و صنعتی و استفاده مجدد از آنها بود. نتایج به دست آمده نشان می دهد، تصفیه فاضلاب شهری و استفاده مجدد از آن می تواند در حدود 60 درصد از کمبود حاصل از حذف منبع آب زیرزمینی را تامین کند.