شناسایی ابعاد و مولفه های آموزش پاسخ گو برای برنامه آموزش علوم توانبخشی در دانشگاه های علوم پزشکی شهرتهران: تحلیل محتوای کیفی

 تربیت دانش آموختگان توانمند، متعهد و پاسخ گو به نیازهای جامعه و نظام سلامت را می توان مهم ترین ماموریت دانشگاه های علوم پزشکی دانست. به طورکلی، پاسخ گویی در برابر جامعه یکی از اولویت های اصلی نظام آموزش عالی سلامت است. بنابراین اگر دانشگاه ها بخواهند نیازهای جامعه تحت پوشش خود را برآورده کنند، باید نظام آموزشی خود را بر اساس نیازها و اولویت های سلامت جامعه طراحی نمایند. این مطالعه با هدف شناسایی ابعاد و مولفه های آموزش پاسخ گو برای برنامه آموزش علوم توانبخشی در دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران انجام شد. 

این مطالعه با رویکرد کیفی در سال 1400 و با مشارکت 25 نفر از خبرگان حوزه توانبخشی از دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران و با استفاده از روش تحلیل محتوای قراردادی و ازطریق نمونه گیری هدفمند انجام گرفت. به منظور گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان استفاده شد. هر مصاحبه بین 45 تا 60 دقیقه به طول انجامید و قبل از انجام مصاحبه، هدف مطالعه برای مشارکت کنندگان توضیح داده شد. تحلیل داده ها بر اساس روش گرانهیم بود و همچنین به منظور ارزیابی صحت و استحکام داده ها از چهار معیار مقبولیت، قابلیت اطمینان، قابلیت انتقال و قابلیت تایید گوبا و لینکلن استفاده شد.

 پس از پیاده سازی مصاحبه ها نهایتا شش بعد کلی و 21 مولفه شناسایی شد و در جلسه بارش فکری به تایید خبرگان توانبخشی رسید. ابعاد شناسایی شده شامل: جامعه، نظام آموزش عالی سلامت، دانشگاه، استاد، دانشجو و برنامه آموزشی و درسی و 21 مولفه و همچنین 136 شاخص نهایی بود. 

 مطالعه حاضر نشان داد شش بعد کلی جامعه، نظام آموزش عالی سلامت، دانشگاه، استاد، دانشجو و برنامه آموزشی به عنوان ابعاد آموزش پاسخ گو نقش مهمی در تحقق رسالت دانشگاه های نسل سه و چهار ایفا می کنند. انتظار می رود نتایج این مطالعه به منظور نهادینه سازی آموزش پاسخ گو مورد استفاده سیاست گذاران نظام آموزش عالی سلامت در دانشگاه های علوم پزشکی در حوزه علوم توانبخشی قرار گیرد و بتواند کمک موثری در راستای هدایت برنامه های آموزشی به سمت پاسخ گویی به نیازها و انتظارات جامعه کند. پیشنهاد می شود با توجه به اهمیت آموزش پاسخ گو، مطالعات گسترده تری در این زمینه در سطح دانشگاه های علوم پزشکی کشور انجام گیرد.