تاثیر تغذیه سطوح مختلف پودر ضایعات جوجه‏ کشی بر عملکرد، گوارش پذیری و فراسنجه‏ های تخمیری شکمبه و خون بره‏ های پرواری

فرآوری و تبدیل محصولات جانبی، پسماندها و ضایعات کشاورزی و استفاده مجدد از آن‏ها در چرخه تولید، راه حلی مناسب برای استفاده اقتصادی از این نوع محصولات به‏ویژه در تغذیه دام، طیور و آبزیان و یا در صنایع وابسته می‏باشد. در بخش پرورش طیور طبق گزارشات موجود سالیانه هزاران تن کود دامی و مرغی، ضایعات کشتارگاهی و ضایعات صنایع مرغداری به‏وجود می‏آیند که قابلیت مصرف توسط انسان را نداشته و حتی سبب آلودگی محیط زیست می‏شوند. مواد مغذی و انرژی موجود در فضولات، بستر، ضایعات کشتارگاهی طیور و کارخانجات جوجه‏کشی پس از حذف عوامل بیماری‏زا، قابل بازیافت و استفاده در جیره‏های دام و -طیور می‏باشد. در تحقیق انجام شده تاثیر استفاده از پودر ضایعات و باقیمانده موسسات جوجه‏کشی بر عملکرد، ‏گوارش پذیری مواد مغذی، فراسنجه‏های تخمیری شکمبه و خون بره‏های پرواری مورد بررسی قرار گرفت.

در این آزمایش تعداد 30 راس بره نر کرمانی با میانگین وزنی3/0±23 کیلوگرم و سن حدود شش ماهگی انتخاب شده و به سه گروه ده تایی در قالب طرح کاملا تصادفی تقسیم شدند. به هر گروه یک جیره آزمایشی اختصاص داده شد. پودر ضایعات جوجه-کشی از کارخانه جوجه کشی واقع در شمال کشور تهیه شد و پس از تعیین ترکیب شیمیایی در سه سطح متفاوت صفر، سه و شش درصد در جیر ه بره های پرواری استفاده گردید. جهت تعیین گوارش پذیری مواد مغذی از روش اندازه‏گیری مارکر داخلی خاکستر نامحلول در اسید استفاده گردید. در پایان 90 روز دوره اصلی پروار بندی، از مایع شکمبه بره ها در ساعات صفر، سه و شش ساعت پس از مصرف خوراک توسط لوله مری متصل به دستگاه ساکشن، جهت تعیین pH، نیتروژن آمونیاکی، جمعیت پروتوزوآ و اسیدهای چرب فرار نمونه-گیری به عمل آمد. در آخرین روز دوره و در ساعت پیش از مصرف خوراک، خون گیری از بره ها از ورید وداج جهت تعیین فراسنجه های بیوشیمیایی انجام گرفت. سپس بره ها در پایان دوره و پس از یک گرسنگی شبانه کشتار شده و لاشه سرد و گرم آن ها توزین شد.

مصرف ماده خشک و اضافه وزن در بره‏های تغذیه شده با شش درصد پودر ضایعات جوجه‏کشی به‏طور معنی‏داری بیشتر از گروه شاهد بود (05/0>P)، در حالی که گوارش پذیری ظاهری الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و خنثی تحت تاثیر افزودن پودر ضایعات جوجه‏کشی کاهش یافت. استفاده از شش درصد پودر ضایعات موجب افزایش وزن لاشه های گرم و سرد شد (05/0>P). میزان pH، غلظت نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه و جمعیت پروتوزوآ تحت تاثیر جیره‏های آزمایشی قرار نگرفت، در حالی که غلظت اسید پروپیونیک با افزودن ضایعات جوجه کشی به جیره افزایش و غلظت اسید استیک به طور معنی داری کاهش یافت (05/0>P). سطح کلسترول و همچنین گلوکز خون در بره‏های تغذیه شده با شش درصد ضایعات جوجه‏کشی از گروه شاهد بیشتر بود (05/0>P)، لیکن آنزیم های کبدی و نیتروژن اوره ای خون تحت تاثیر قرار نگرفتند.

با توجه به نتایج به دست آمده، ترکیب شیمیایی پودر ضایعات جوجه‏کشی نشان داد که این فرآورده فرعی از نظر مواد مغذی در سطح مناسبی بوده و با توجه به تغییر مولار اسیدهای چرب فرار شکمبه ای، بهبود مصرف خوراک و اضافه وزن در بره های پرواری، می‏توان از آن تا سطح 6 درصد به عنوان بخشی از مکمل های پروتیینی در جیره بره‏های پرواری استفاده نمود.