هیستومورفومتری و هیستوپاتولوژی روده ‏ی کوچک و بزرگ بره‏ های پرواری تغذیه شده با سرشاخه ‎های کامل برهان (Albizia lebbeck)

صفات مورفولوژیک دستگاه گوارش یعنی بافت پوششی و پاپیلای شکمبه، پرزها و کریپت‏های روده‏ی کوچک مهمترین شاخص برای قضاوت در مورد ظرفیت هضم، متابولیسم، جذب و همچنین عملکرد تولید در آینده حیوانات هستند. درختان چند منظوره مانند برهان را می‏توان به عنوان منبع نیتروژن در جیره نشخوارکنندگان استفاده کرد. شاخ و برگ این درختان به عنوان یک منبع نیتروژن ارزان قیمت استفاده می‏شوند و نیز دارای انرژی، مواد معدنی و ویتامین‏ها می‏باشند. تانن، سیانید، اگزالات، ساپونین و وجود بازدارنده‏ های تریپسین به عنوان ترکیبات ضد تغدیه ‏ای برهان ذکر شده ‏اند. غلظت بالای ترکیبات پلی فنولی موجود در گیاهان باعث ایجاد ضایعات بافتی، از دست دادن سلول های پوششی، فرسایش میکروویلی و کوتاه شدن ارتفاع پرزها می‏شود که باعث کاهش ظرفیت جذب مواد مغذی می‏شود. تانن‏ها می‏توانند سبب ممانعت از فعالیت میکروب‏ها شده و باعث عدم فعالیت اندوگلوکوناز خارج سلولی در برخی باکتری‏های هضم کننده فیبر شوند. لذا هدف از مطالعه ‏ی حاضر بررسی هیستومورفومتری و هیستوپاتولوژی بافت روده کوچک و بزرگ بره های پرواری تغذیه شده با برگ و غلاف برهان به عنوان یک خوراک حاوی تانن و سایر ترکیبات پلی فنولی ثانویه بود.

در این آزمایش از 24 راس بره نر عربی پرواری 3/1 ± 8 ماهه با وزن اولیه‏ی 34/5 ± 8/28 کیلوگرم به مدت 60 روز استفاده شد. آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصافی با 3 تیمار و 8 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره‏ی شاهد، جیره شاهد + 50 و یا 75 درصد جایگزینی سرشاخه ی کامل برهان با یونجه بود.

در بخش دیودنوم ارتفاع پرز و عمق کریپت در تیمار شاهد از سایر تیمارها بیشتر بود و نسبت به تیمار حاوی 75 درصد سرشاخه‏ های کامل برهان معنی ‏دار بود (05/0<P). عرض پرز و مساحت پرز نیز در تیمار شاهد از سایر تیمارها بیشتر بود (05/0<P). ضخامت لایه عضلانی در تیمار دریافت کننده‏ی 75 درصد سرشاخه‏ های کامل برهان نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود (05/0<P). در بخش ژژنوم ارتفاع پرز، عرض پرز و مساحت پرز در تیمار شاهد از سایر تیمارها بیشتر بود (05/0<P). عمق کریپت در تیمار شاهد از سایر تیمارها بیشتر بود و نسبت به تیمار 50 درصد حاوی سر شاخه ‏های کامل برهان معنی‏ دار بود (05/0<P). ضخامت لایه عضلانی در تیمار شاهد از سایر تیمارها بیشتر بود و نسبت به تیمار حاوی 50 درصد سرشاخه‏ های کامل برهان معنی‏ دار بود (05/0<P). در ایلیوم ضخامت لایه عضلانی در تیمار شاهد از سایر تیمارها بیشتر بود (05/0<P). نفوذ سلول‏های التهابی در تیمار شاهد در بخش‏های مختلف روده از سایر تیمارها بیشتر بود. مصرف خوراک، میانگین افزایش وزن روزانه، ضریب تبدیل و بازده خوراک تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند.

در مقایسه با شاهد، مصرف برهان از نظر هیستوپاتولوژی باعث کاهش نفوذ سلول های التهابی در روده‏ی کوچک و روده‏ی بزرگ شد، اما تاثیری بر مصرف خوراک و عملکرد رشد نداشت. به‏طور کلی مصرف متعارف برهان به دلیل حضور فلاونوییدها، میزان پروتیین بالا، کاهش هزینه‏های خوراک و اثرات بافتی مثبت در تغذیه‏ی دام‏ها توصیه می‏شود.