تحلیل هنرسازه های مشترک در اشعار فاضل نظری و صائب تبریزی

در گستره ادبیات تطبیقی، شعر صایب تبریزی و فاضل نظری از بسیاری جهات - به ویژه اینکه هر دو پیرو سبک هندی هستند- قابل مقایسه است. یکی از نقاط مشترک این دو شاعر فارسی زبان کاربرد هنرسازه های مشترک در اشعارشان است. هنرسازه از اصطلاحات فرمالیسم‎ های روس است که اثر ادبی را حاصل به هم پیوستن هنرسازه های ادبی که شامل بدیعیات لفظی و معنوی می شود، می دانند. از آنجا که اشعار سبک هندی با تار و پود هنرسازه ها پدید آمده است، در این پژوهش تنها به آن دسته از هنرسازه هایی پرداخته شده که بیشترین بسامد را در اشعار دو شاعر موردنظر داشته است. اسلوب معادله، استعاره، ایهام، تشبیه و حس آمیزی از جمله هنرسازه های بررسی شده از لحاظ بسامدی و مضمونی در گزیده اشعار صایب تبریزی و چهار دفتر شعری فاضل نظری است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که نظری در کاربرد آرایه های ادبی از صایب تاثیر پذیرفته و تصویرهای حاصل از به کاربستن این هنرسازه های مشترک با توجه به اینکه جولانگاه موضوعی هر شاعر متفاوت است، در نوع و زمان خود بدیع و بی سابقه می نماید، هرچند که اشتراکات لفظی در این هنرسازه ها بسیار است. روش این پژوهش مبتنی بر تحلیل کمی و کیفی هنرسازه های مشترک دو شاعر است و هدف آن بررسی میزان بسامد این هنرسازه ها در جامعه آماری معین است.