سنجش به زیستن سالمندان در استان های ایران با استفاده از شاخص دیده بان سالمندی

 امروزه، مسئله به زیستن سالمندان به چالش جدی سیاست‏گذاری و موضوع کلیدی پژوهشی تبدیل شده است. پیچیدگی، چندبعدی و چندسطحی بودن مفهوم به زیستن، شاخص سازی های متعددی در ابعاد عینی و ذهنی و سطوح خرد و کلان به همراه داشته است. هدف از این مقاله، بررسی و سنجش وضعیت به زیستن سالمندان ایرانی و رابطه آن با توسعه انسانی است. 

  این مقاله در چارچوب روش‏شناختی شاخص جهانی دیده بان سالمندی و با استفاده از تحلیل ثانویه منابع مختلف داده ای در نسخه 25 محیط نرم افزاری SPSS و محیط اکسل به سنجش وضعیت به زیستن سالمندان ایرانی در سطوح ملی و استانی برای سال 1395 پرداخت. این شاخص در چهار بعد امنیت درآمدی، وضعیت سلامت، قابلیت / توانمندی و مناسب سازی محیط تلاش دارد تا تصویری جامع از به‎زیستن سالمندان ارایه کند.

 نتایج بیانگر تفاوت های استانی محسوسی در شاخص دیده بان سالمندی و ابعاد مختلف آن، به ویژه دو بعد امنیت درآمدی و وضعیت سلامت است. دامنه نمرات شاخص دیده بان سالمندی از 6.5 در استان سیستان و بلوچستان تا 77.9 در استان تهران در نوسان بوده است. استان های تهران، سمنان و فارس، به ترتیب رتبه های اول تا سوم و در مقابل، استان های خراسان جنوبی، ایلام و سیستان و بلوچستان، به ترتیب در رتبه ها و جایگاه های آخر شاخص به زیستن سالمندان قرار دارند. همچنین، نتایج بیانگر رابطه مثبت و قوی شاخص به زیستن سالمندان با شاخص توسعه انسانی است. به علاوه، نتایج نشان داد رتبه ایران در شاخص جهانی دیده بان سالمندی در میان 97 کشور، 64 است. بهترین رتبه و جایگاه ایران در بعد سلامت (رتبه 43) و بدترین آن در بعد ظرفیت و توانمندی (رتبه 88) است. 

سیاست های اقتصادی و اجتماعی حمایت از اشتغال، درآمد، سلامت و استقلال افراد سالمند نقش مهمی در افزایش رفاه و به زیستن سالمندان دارند. از این رو، ابعاد امنیت مالی مانند توسعه پوشش همگانی حقوق بازنشستگی، کاهش فقر و همچنین بعد ظرفیت و توانمندی مانند فراهم کردن شرایط خوداشتغالی سالمندان و ارتقای آموزش و تحصیلات سالمندان باید در اولویت های سیاست گذاری قرار گیرد.