مقایسه بازنمایی برخی مولفه های زمان در گفتمان روایتی کودکان اوتیسم با عملکرد بالا و کودکان هنجار

 اوتیسم اختلال عصبی _ رشدی است که مهارت های شناختی و زبانی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. زندگی اجتماعی انسان به توانایی های شناختی و زبانی بسیار وابسته است. به کارگیری این توانایی ها عامل مهمی در رشد و پیشرفت انسان است. تولید و درک گفتمان روایتی به عنوان یکی از سطوح زبانی مستلزم به کارگیری توانایی های شناختی و زبانی است. با توجه به این حقیقت که خط سیر زمان و نحوه بیان آن یکی از مولفه های اصلی شکل گیری روایت به شمار می رود، مبحث زمان می تواند در گفتمان روایتی برای کودکان دارای اختلال اوتیسم چالش برانگیز باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی بازنمایی برخی مولفه های زمان همچون نمود، شامل نمود کامل و نمود ناقص و زمینه سازی شامل پیش زمینه و پس زمینه در گفتمان روایتی کودکان دارای اختلال اتیسم با عملکرد بالا است.

در این پژوهش بررسی چگونگی بازنمایی مولفه های نمود و زمینه سازی در گفتمان روایتی کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا و کودکان هنجار فارسی زبان بر اساس الگوی هیکمن و تقسیم بندی های رابرتس، برجسته دلفروز و جهانی انجام شد. 20 کودک پسر اوتیسم با عملکرد بالا (سن تقویمی 7 تا 11 سال) و 20 کودک پسر هنجار (سن تقویمی 7 تا 11 سال) در آزمون تولید گفتمان روایتی براساس دو داستان تصویری «اسب» و «گربه» ارایه شده توسط هیکمن شرکت داشتند. داده های گردآوری شده پس از بررسی و توصیف با به کارگیری آزمون یو من _ ویتنی تحلیل شد.

یافته ها نشان داد تفاوت معناداری در بازنمایی مولفه نمود کامل و زمینه سازی توسط کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا و کودکان هنجار وجود داشت (0/05= P). به بیان دیگر، کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا کمتر از کودکان هنجار از نمود کامل استفاده کردند. همچنین، کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا در هنگام روایت و انتقال اطلاعات اصلی به عنوان پیش زمینه عملکرد ضعیف تری در مقایسه با کودکان هنجار داشتند، درحالی که این کودکان در مقایسه با کودکان هنجار اطلاعات حاشیه ای و جانبی یا پس زمینه بیشتری را تولید کردند.

به نظر می رسد عملکرد ضعیف کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا در مقایسه با کودکان هنجار در بازنمایی برخی مولفه‏ های زمان همچون نمود و زمینه ‏سازی در گفتمان روایتی با نقایص شناختی و زبانی آن ها ارتباط دارد.