ارزیابی فشار وارد بر محیط زیست شهری با استفاده از مدل فضایی عدد فشار ظرفیت برد (منطقه مورد مطالعه: شهر کرج)

شهرها به عنوان یکی از پیچیده ترین سیستمهای اقتصادی، اجتماعی، نیازمند رویکردهای سیستماتیک در شناسایی و هدایت بر مبنای روابط و کنترل هستند. رشد جمعیت، شرایط اجتماعی و اقتصادی مختلف شهرها، تکه تکه شدن و تخریب زیستگاه های طبیعی در اثر توسعه شهری، موجب تحمل فشاری فراتر از ظرفیت پالایش محیط زیست و توان باز جذب می شود. هدف اصلی مطالعه حاضر ارزیابی وضعیت محیط زیست شهری کرج بر اساس اصول پایداری بر مبنای عدد بارگذاری ظرفیت برد شهری است. با ایجاد یک مدل ظرفیت برد شهری و از طریق ارایه ی شاخص هایی که بر اساس چارچوب فشار، وضعیت، اثر، پاسخ (PSIR) و مفاهیم پایداری و توسعه شهری انتخاب شده اند، وضعیت فشار محیط زیستی وارد براکوسیستم شهری، با نمایه عدد بارگذاری در هر یک از زون های مورد مطالعه از طریق بکارگیری مدل معرفی شده، محاسبه و مقایسه شده است. بررسی اعداد بارگذاری کلی به دست آمده در مناطق شهر کرج نشان می دهد که هیچ یک از مناطق شهری در زمان مطالعه، با توجه به شاخص های 18 گانه، در محدوده دارای عدد بارگذاری کل مطلوب قرار ندارد. 5 منطقه شهری دارای عدد بارگذاری کل کم تا متوسط (200-100) و تعداد 4 منطقه دارای عدد بارگذاری کل متوسط تا زیاد (300-200) و منطقه 1 شهر کرج دارای عدد بارگذاری زیاد تا حد آستانه (400-300) می باشد. نتایج این تحقیق، گذشتن شهر کرج از حد مطلوب محیط زیستی به فشار بالا بر ظرفیت برد شهری را نمایان نموده و لزوم مدیریت و برنامه ریزی جهت کاهش فشار وارد بر سرزمین را در مناطق شهری کرج آشکار می سازد. با توجه به مدل عدد بارگذاری بررسی شده در این پژوهش قابلیت کاربرد این مدل در تمامی مناطق شهری نشان داده می شود و به آسانی می توان با مقایسه اعداد بارگذاری حاصل از هر منطقه شهری به مقایسه وضعیت فشار محیط زیستی وارد بر اکوسیستم شهری پرداخت.