مقایسه رابطه نفس و بدن از دید رفتارگرایی فلسفی و ملاصدرا

بحث از رابطه نفس و بدن همواره از مسایل چالش‌برانگیز بوده است. مهمترین مشکل در این بحث، چگونگی رابطه نفس «بمثابه وجودی مجرد» با بدن «بمثابه وجودی مادی» است. بسیاری از اندیشمندان برای ‌پاسخ به این مسیله، نظریاتی ارایه کرده‌اند. در پژوهش حاضر، با روش توصیفی ‌ تحلیلی، به بررسی و مقایسه دیدگاه رفتارگرایی ‌که یکی از نظریات مهم در فلسفه» ذهن است‌‌ با دیدگاه ملاصدرا بعنوان برجسته‌ترین فیلسوف اسلامی، پرداخته شده است. نتیجه اینست که هم رفتارگرایان و هم ملاصدرا در شمار یگانه‌انگاران نفس‌(ذهن) و بدن جای دارند، با این تفاوت که از نظر رفتارگرایان، نفس و حالات نفسانی چیزی جز رفتار بیرونی انسان نیست؛ در واقع، در این رویکرد تجرد نفس و حالات غیرمادی آن انکار میشود. اما ملاصدرا با استفاده از مبانی خاص خود، از جمله حرکت جوهری اشتدادی و جسمانیهالحدوث‌‌بودن نفس، رابطه نفس و بدن را از نوع ترکیب اتحادی میداند. در نگاه او، نفس در عین اینکه جوهری واحد است، بدلیل اشتمال بر مراتب گوناگون، هم از مرتبه مادیت و جسمانیت و هم از مراتب تجرد ‌ اعم از تجرد مثالی و عقلی‌ برخوردار است. بعبارت دیگر، یک حقیقت واحد متصل است که در مراتب پایین، بدن و در مراتب بالا، نفس است.