انتخاب بهترین روش دفع پسماندها در مراکز بهداشتی و درمانی با استفاده از روش ترکیبی تحلیل سلسله مراتبی فازی و ضرب و جمع وزنی فازی

بی توجهی به مدیریت پسماندهای بیمارستانی مشکلات عدیده ای را ایجاد نموده است؛ به طوری که پیامد بی توجهی به مدیریت این گونه پسماندها محیط زیست و سلامت انسان را در معرض خطر جدی قرار داده است. مراکز درمانی از جمله موسسات بهداشتی مهم هستند که طی سال های اخیر ازدیاد جمعیت، افزایش ارباب رجوع و عملیات سرویس دهی، رشد چشمگیر در تولید مواد زاید را در آن ها به دنبال داشته است. کیفیت و کمیت پسماندهای مراکز درمانی روزبه روز مشکل ساز شده و از جمله مواد سمی خطرناک به حساب می آیند. هدف مقاله ی حاضر، ارزیابی، اولویت بندی و تبیین طرح مدیریتی جهت تصفیه و دفع پسماندهای مراکز درمانی است.

معیارهای مهم در انتخاب روش دفع پسماندهای مراکز درمانی از طریق مطالعه ی پیشینه موضوع استخراج شد. سپس اهمیت این معیارها با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی (Fuzzy AHP (Fuzzy Analytical Hierarchy Proses تعیین شد و در پایان بهترین روش دفع، با استفاده از تکنیک ضرب و جمع وزنی فازی (Fuzzy WASPAS (Fuzzy Weighted Aggregated Sum Product Assessment انتخاب گردید.

 از میان معیارهای اصلی، مسایل زیست محیطی با وزن 0/517 اولویت اول و معیارهای هزینه و حجم پسماندها با امتیازهای 0/317 و 0/166 به ترتیب رتبه های دوم و سوم را به دست آوردند. همچنین از میان زیرمعیارها هم، آلایندگی هوا با وزن 0/256 رتبه ی اول را کسب نموده است. از میان روش های دفع، روش دفن بهداشتی با امتیاز 0/317 رتبه ی اول و روش های ماکروویو، سوزاندن زباله ها و اتوکلاو با امتیازهای 0/265، 0/253، 0/173 به ترتیب رتبه های دوم تا چهارم را کسب نمودند.

 با در نظرگرفتن نتایج به دست آمده و اولویت بندی ارایه شده می توان با دفع پسماندها در مراکز بهداشتی و درمانی، به خطرزدایی بیشتر، کاهش آلایندگی محیط زیست و کاهش هزینه ها دست یافت. بر این اساس مناسب ترین روش برای دفع پسماندهای مراکز درمانی در کشور، روش«دفن بهداشتی» است. البته می بایست دفن بهداشتی زباله ها به نحو مناسب و استاندارد صورت گیرد تا از آلوده شدن آب های زیرزمینی و خسارت به محیط زیست جلوگیری گردد. حل مشکلات ناشی از زباله های بیمارستانی یک مسئله پیچیده و چندبعدی است که نیاز به همکاری و همیاری و تجمیع امکانات جامعه(دولت، موسسات خصوصی و عمومی) دارد.