عینیت و بینونت وحدت و کثرت در نظام توحیدی ملاصدرا با ابتناء بر قاعده بسیط الحقیقه

ملاصدرا در مباحث توحید با ارایه برهانی مبتنی بر قاعده بسیط الحقیقه، حق تعالی را متصف به بساطت حقیقی می کند. این برهان ظاهرا در امتداد برهان نفی ترکیب از ذات و در عرض سایر براهین توحید است، اما در واقع هدف از آن ارایه نظام توحیدی متمایز از همه مکاتب فلسفی ازنظر نسبت وحدت و کثرت در مرتبه ذات و نیز دون ذات حق است.هدف از این مقاله، تبیین معیت ذات واحد حق با کثرت خلقی و نحوه جمع آن با تعالی او بر مبنای این قاعده است. به این منظور، جایگاه برهان بسیط الحقیقه در براهین توحید تبیین می شود؛ زیرا مقدمه ضروری تبیین توحید است. بررسی بساطت حق یا تصالح کثرت نامتناهی با وحدت در مرتبه ذات و نیز توحید صفاتی در فلسفه ملاصدرا که تتمیم معنای بساطت است، از موضوعات این پژوهش است و درنهایت، نحوه معیت ویژه مترتب بر بساطت حق ارایه می شود. این معیت می تواند شایبه تکثر ذاتی و نیز نقض تعالی او را داشته باشد. حاصل پژوهش این است که ملاصدرا بر مبنای بساطت حقیقی یا کل الاشیاءبودن حق تعالی، قرابتی بین حق و خلق برقرار می کند که مستلزم تعالی او نیز است.