چرخش روابط ایران و عربستان در دو بعد تعامل و تقابل ژئوپلیتیکی و زمینه‏ های شکل‏ گیری آن ‏ها

بررسی الگوهای روابط کشورهای واقع در منطقه خلیج فارس به‏ دلیل جایگاه ژیوپلیتیک و ژیواکونومیکی این منطقه در ساختار قدرت جهانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی دو کشور مهم و تعیین‏ کننده در منطقه خاورمیانه و خلیج ‏فارس ‏اند و روابط پرفراز و نشیبی را تجربه کرده ‏اند. روابط کشورها در طول زمان و تحت‏ تاثیر عوامل مختلفی همچون جنگ ‏ها، انقلاب ‏ها، تحولات نظام منطقه ‏ای و نظام جهانی و تغییر در موازنه ‏های قدرت همواره در حال تغییر و تحول بوده است. ایران و عربستان از کشورهایی بوده‏ اند که روابط آن‏ها در طول چهار دهه گذشته (پس از انقلاب اسلامی) دچار تغییر و تحولات زیادی شده است که علل آن را می ‏توان در طیف مختلفی از عوامل ژیوپلیتیکی جست ‏وجو کرد. این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی در‏صدد بررسی الگوی روابط ایران و عربستان پس از انقلاب اسلامی ایران تا سال 1397 است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‏ دهد که الگوی روابط ایران و عربستان پس از انقلاب اسلامی تا‏کنون از تقابل به تعامل و برعکس از تعامل به تقابل ژیوپلیتیکی در چرخش بوده است. مهم ‏ترین عوامل تاثیرگذار در روابط دو کشور نیز در این بازه زمانی شامل شکل‏ گیری انقلاب اسلامی در ایران، پایان جنگ تحمیلی، حادثه 11 سپتامبر، بیداری اسلامی، ژیواکونومیک و منابع انرژی، ژیوپلیتیک شیعه، دست‏یابی ایران به انرژی هسته ‏ای، رویکرد امنیتی دو کشور، تحولات منطقه ‏ای و بین ‏المللی مثل روی کار آمدن محمد بن سلمان در عربستان و دونالد ترامپ در امریکا و نقش قدرت ‏های فرامنطقه‏ ای در روابط دو کشور بوده است.