بررسی اثرات متقابل کاربرد توام برخی جدایه های بومی باکتری Bacillus thuringiensis و ویروس Nucleopolyhedrovirus روی کنترل کرم غنچه توتون (Helicoverpa armigera)

کرم غنچه توتون (Helicoverpa armigera) یکی از آفات مهم توتون در سراسر جهان می باشد. امروزه به دلیل مشکلات استفاده از آفت کش های شیمیایی از قبیل آلودگی زیست محیطی و ایجاد مخاطرات برای سلامت انسان و سایر جانداران، هزینه های بالا و نیز بروز مشکل مقاومت آفات، باعث توجه بیش تر به استفاده از مدیریت تلفیقی آفات (IPM) و استفاده از عوامل مهم کنترل بیولوژیک مانند باکتری  Btو ویروس NPV شده است. در این تحقیق، اثرات متقابل کاربرد توام 5 جدایه برتر بومی باکتری Bt (جدایه های 12، 73، 72، 50 و 58) و یک جدایه برتر بومی ویروس NPV که از مناطق مختلف استان های شمال ایران جدا سازی شده بودند، در 2 غلظت (POB/ml 104- 103)، در ترکیب با 2 غلظت از باکتری Bt (spore/ml 107 × 1- 107 × 2) روی درصد کشندگی لارو های سن دوم کرم غنچه توتون بررسی شد. آزمون در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملا تصادفی با 20 تیمار و 3 تکرار در سال 1395 در شرایط آزمایشگاه بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش انجام شد. نتایج نشان داد که جدایه های 12، 73، 72 و 50 از باکتری Bt با غلظت spore/ml 107 × 2 در ترکیب با ویروس NPV با غلظت POB/ml 104 دارای بیش ترین اثر کشندگی بودند، به طوری که در روز های هفتم و چهاردهم بعد از اعمال تیمار، 100 درصد اثر کشندگی مشاهده شد. کم ترین اثر کشندگی مربوط به جدایه 58 باکتری Bt با غلظت spore/ml 107 × 1 در ترکیب با ویروس NPV با غلظت POB/ml 103 بود که در روز چهاردهم بعد از اعمال تیمار، 2/42 درصد کشندگی ایجاد کرد. LC50 جدایه برتر (Bt-72) برابر با spore/ml 106 × 7 و برای جدایه برتر NPV (NPV-10) برابر با POB/ml 104 × 1/8 بوده است. نتایج نشان داد که Bt با غلظت spore/ml 107 × 1 در ترکیب با هر دو غلظت از NPV و نیز Bt با غلظت spore/ml 107 × 2 در ترکیب با 104 (POB/ml) اثرات افزایشی نشان دادند. اثرات متقابل سینرژیستی در ترکیب بیش ترین غلظت ازBt   spore/ml)107 × 2(و کم ترین غلظت از NPV (POB/ml103) مشاهده شد. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که ترکیب Bt + NPV منجر به تشدید قدرت بیماری زایی و کشندگی آن ها می گردد.