نظام آبیاری و رابطه آن با مالکیت زمین در مازندران عصر قاجاریه
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
در ایران آب و زمین دو عامل مهم تولید به شمار می رفت و آب آبیاری تابع نوع مالکیت زمین بود. با توجه به تفاوت هایی که در موقعیت جغرافیایی و اجتماعی فلات ایران وجود داشت، وضعیت مالکیت آب و زمین در نواحی مختلف تغییراتی به خود می دید. شرایط اقلیمی، اجتماعی و راهبردی ولایت مازندران بر الگوی مالکیت آب و زمین تاثیرگذار بود و به آن ها ویژگی هایی می بخشید. در این پژوهش بر آنیم به این پرسش ها پاسخ دهیم: سازه های آبی مازندران توسط چه نهادهایی ساخته شد؟ وضعیت مالکیت آن ها چگونه بود؟ نظام تولید و مالکیت زمین در مالکیت آب و وضعیت آبیاری مازندران چه تاثیراتی داشت؟. یافته های پژوهش حاضر نشان داد، موضوع حق مالکیت آب در این منطقه با نظام زمین داری و رابطه بین مالک و زارع در ارتباط مستقیم قرار داشت و این حقوق نیز تحت نظارت شرع و عرف جامعه ایران دوره قاجار بود. مالکیت رودخانه های مهم مازندران به صورت خالصه (دولتی) بود و میرابی آن ابوابجمعی بسیاری از قرای خالصه بود. اقلیم و حاصلخیزی خاک نیز از یک سو در نوع کشت محصول مهم بود و از سوی دیگر در ایجاد سازه های آبی توسط مردم منطقه مانند آب بندان ها و قنات عامل اصلی به شمار می رفت. دولت بیشتر در هنگام توزیع آب و بستن سد بر منابع آبی و موسسات نظارت می کرد و از حق بهره مالکانه یا حق خالصه برخوردار می گردید. این موضوع به روش تاریخی بررسی می شود و داده های آن از مستندات کتابخانه ای و آرشیوی فراهم آمده و از روش تبیین در توصیف و تحلیل موضوع بهره گرفته است.
کلیدواژگان:
زبان:
فارسی
صفحات:
105 تا 129
لینک کوتاه:
magiran.com/p2443337
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!