تاثیر رقابت بر برخی ویژگیهای ساختاری درختان بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl var.persica) در جنگل زاگرس مرکزی (پژوهش موردی: هشتاد پهلو-لرستان)

رویش درختان جنگلی تحت کنترل مولفه های مختلفی است. یکی از عوامل اصلی تعیین کننده ساختار و ترکیب جنگل رقابت بین درختان بوده و رقابت روابط پیچیده ای را شامل می شود که به الگوی پراکنش درختان، وجود منابع و راندمان به کارگیری منابع بستگی دارد. بنابراین آگاهی از فرایندهای رقابت درختان ازنظر بوم شناختی و اقتصادی حایز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر تعیین همبستگی شاخص رقابت با برخی ویژگی های ساختاری درختان بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl var.persica) در منطقه هشتاد پهلو خرم آباد (لرستان) بود.

درختان سالم بلوط دانه زاد (30 درخت) در دامنه های مختلف به روش تصادفی انتخاب شدند. برخی ویژگی های درختان بلوط ایرانی شامل ارتفاع، قطر برابرسینه و قطر تاج درختان اندازه گیری شد. در زیر تاج آن ها در دو جهت (شمالی- جنوبی) به فاصله یک متر از تنه درختان نمونه برداری از ریشه های مویین (60 نمونه) در عمق 30-0 سانتی متری انجام شد.

نتیجه تجزیه واریانس نشان داد که بین مقدار شاخص رقابت برای گونه بلوط ایرانی در دامنه های مختلف اختلاف معنی دار وجود داشت (0/000Sig.=) به طوری که بیشترین مقدار میانگین این شاخص مربوط به دامنه شمالی بود. برای مقدار شاخص رقابت در طبقه قطری اختلاف معنی دار و در طبقه ارتفاعی درختان عدم اختلاف معنی دار مشاهده شد. با افزایش قطر تاج و قطربرابرسینه، میانگین شاخص رقابت درختان بلوط افزایش و با کاهش نسبت ارتفاع به قطر برابرسینه و همچنین نسبت قطر تاج به قطر برابرسینه مقدار شاخص کاهش یافت . اختلاف معنی دار برای درختان بلوط ازنظر قطر تاج، قطر برابرسینه، نسبت ارتفاع به قطر برابرسینه و همچنین نسبت قطر تاج به قطر برابرسینه در دامنه های مختلف مشاهده شد. ضرایب همبستگی پیرسون نشان داد که بین شاخص رقابت و کربن زی توده ریشه های مویین درختان بلوط ایرانی همبستگی منفی معنی دار وجود دارد.

تفاوت شاخص رقابت در دامنه قطری مختلف درختان بلوط ایرانی  بیانگر اهمیت و نقش این مشخصه مهم در برآورد آن و همچنین اختلاف توان رقابتی درختان در مراحل مختلف توسعه توده جنگلی است. به طور کلی درختان نورپسند و دانه زاد بلوط ایرانی با توجه به شرایط رویشگاهی ازنظر توان رقابتی و برخی ویژگی های ساختاری در دامنه های مختلف باهم تفاوت دارند که این ویژگی های مهم درعملیات جنگل شناسی بایستی مورد توجه مدیریت جنگل قرار گیرد.