واکاوی رویکرد دینی و نمادگرایی عرفانی در رمان «جبل قاف» عبدالله بنعرفه

از آغاز هزاره ی سوم میلادی، رمان نویسان مغرب عربی در راستای هویت بخشی به رمان معاصر و گسستن زنجیرهای تقلید از غرب، قدم در وادی سنت دینی گذاشته، و آثار ارزشمندی با صبغه عرفانی خلق نموده اند. در این بین، تجربه عبد الإله بنعرفه به جهت پیشگام بودن، الهام پذیری از مولفه های دینی، و ارایه آثار متعدد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. رمان «جبل قاف» از مهم ترین تجربه های عرفانی بنعرفه است که به سیره نگاری ابن عربی اندکی قبل از تولد در سال 561 هجری در شهر مرسیه تا وفات وی در سال 638 و خاک سپاری در دامنه کوه قاسیون دمشق پرداخته است. جستار حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی به خوانش رویکرد دینی و نمادپردازی عرفانی در این رمان پرداخته است. از مهم ترین یافته های پژوهش این است که بینامتنی رمان با بسیاری از آیات قرآن که در راستای ایده مرکزی داستان است، صبغه دینی و عرفانی آن را تقویت نموده است. عبد الاله بنعرفه با تلفیق خیال با واقعیت، اندیشه دینی ابن عربی از جمله وحدت وجود و انسان کامل را در قالب نمادین اعداد و رنگ ها و معماری ابنیه و اشکال هندسی به تصویر کشیده است که تاویل همه آن ها دایر بر اندیشه وحدت وجود و انسان کامل ابن عربی است. تمرکز بر مقامات صوفیان و ظهور کرامت های عرفانی در بسیاری از صحنه های رمان، صبغه ی عرفانی خاصی بدان بخشیده است.