تبیین جامعه شناختی نگرش ها و ادراک خطر سیلاب از طریق واکاوی نظام معنایی سیل زدگان استان خوزستان: یک پژوهش ترکیبی

پژوهش حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی نگرش ها و ادراک خطر سیلاب از طریق واکاوی نظام معنایی سیل زدگان در استان خوزستان انجام شده است.

در مرحله کیفی پژوهش از روش نظریه زمینه ای (رویکرد سیستماتیک) استفاده شد. جامعه مطالعه شده، خانواده های سیل زدگان استان خوزستان است. داده های این پژوهش از طریق مصاحبه عمیق و نمونه گیری هدفمند- نظری با 25 نفر از ذی نفعان مرتبط با سیلاب، گردآوری شده و برای تحلیل داده ها از پنج مرحله کدگذاری باز و تشخیص مفاهیم، توسعه مفاهیم درجهت ابعاد و ویژگی ها، تحلیل داده ها برای زمینه و واردکردن فرایند به تحلیل و یکپارچه سازی مقولات استفاده شد. در بخش کمی با توجه به قضایای منتج از بخش کیفی، پرسش نامه ای تنظیم و در اختیار 484 نفر از شهروندان مناطق سیل زده قرار گرفت. در بخش کیفی بعد از کدگذاری، هفت مقوله اصلی از داده ها پدیدار شد.

مدل ظهوریافته شامل سه بعد شرایط، کنش- تعامل ها و پیامدهاست. بعد«شرایط» شامل ضعف نهادهای دولتی و غیردولتی در خدمات رسانی، ضعف مدیریت بحران در خدمات رسانی و... به عنوان شرایط علی؛ شوک های محیط زندگی، آسیب پذیری اقتصادی خانواده، عملکرد ضعیف سازمان های دولتی و غیردولتی در ارایه آموزش های ایمنی- بهداشتی، بعد «کنش-تعامل»، شامل بازخورد سیل زدگان، عدم دانش و آگاهی در خصوص سیلاب، ادراک خطر سیل، دستپاچگی اهالی روستا و .. بعد از بین رفتن سرمایه اجتماعی (مردم نسبت به مسیولین)، خسارت به اموال، فقیرتر شدن افراد است که حول یک مقوله هسته به نام «تبعات اجتماعی- اقتصادی سیلاب» شکل گرفته اند. همچنین در بخش کمی براساس نتایج حاصل از یافته های توصیفی در بخش کمی در سیلاب اخیر وضعیت سرمایه اجتماعی در ابعاد اعتماد و همبستگی اجتماعی قابل تحلیل می باشد.