تحلیل اقتصادی و جرم شناختی هزینه های اجتماعی و منافع جرم

در تاریخ تحولات حقوق کیفری و از زمان شکل گیری حقوق مدرن، نظریه های جرم شناختی بسیاری برای تبیین ارتکاب جرم مفهوم سازی شده اند. با این حال، نظریه کلاسیک حقوق کیفری با تاکید بر رویکردهای هزینه - فایده و انتخاب عقلانی، ارتکاب جرم را در بستر متغیرهای فردی تحلیل می کند. به باور این نظریه، بزهکاران کنشگران عقلانی و اقتصادمحوری هستند که با در نظر گرفتن منافع و هزینه های جرم در حالتی مرتکب جرم می شوند که منافع حاصل از جرم بیش از هزینه های آن ها باشد. رشد رویکردهای میان رشه ای و تمرکز پژوهشگران اقتصاد به مسیله جرم در پرتو توجه به نظریه های خرد، قرایت سنتی از نظریه کلاسیک را متفاوت کرد.

 پژوهش حاضر کیفی و باتوجه به ماهیت موضوع، از نظر هدف کاربردی و به لحاظ گردآوری اطلاعات به روش اسنادی و از طریق مطالعه قوانین و منابع معتبر انجام شده و اطلاعات به دست آمده به صورت توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است.

امروزه تحلیل های اقتصادی از جرم در پرتو نگرش های میان رشته ای، آمیزه ای از جرم شناسی، اقتصاد و حقوق کیفری است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که نظریه های جرم شناسانه انتخاب عقلانی، فعالیت روزمره، پیشگیری وضعی و بزهکاری یقه سفیدها خاستگاه اصلی هزینه های اجتماعی و منافع جرم هستند.

در مجموع، کاربست نظریه های اقتصادی و تحلیل جرم شناختی نظریه انتخاب عقلانی این امر را ثابت کرد که نظریه مورد اشاره دارای جامعیت نیست. به عبارت بهتر، بزهکاران یقه آبی به اعتبار شخصیت مجرم، مرتکب جرم می شوند از دامنه این نظریه خارج می شوند.  همچنین هزینه های اجتماعی ارتکاب جرم، طرد شدن مجرم و انگ مجرمانه در جامعه  خواهد بود و منافع جرم برای مجرمان اعم از منافع مادی (مالی) و روانی (فرونشاندن نفرت، خشم و انتقام؛ فرونشاندن شهوت و کسب لذت) در پی خواهد داشت.