توزیع زمانی- فضایی تراکم ستون NO2 تروپوسفری در ایران با استفاده از داده های سنجنده OMI

آلودگی هوا از مهم ترین موضوعات مرتبط با اقلیم است. امروزه به دلیل استفاده روزافزون از سوخت های فسیلی، غلظت آلاینده های هوا به ویژه دی اکسید نیتروژن (NO2) افزایش یافته که سبب بروز مشکلات عدیده ای برای سلامت انسان شده است. در این پژوهش توزیع زمانی- فضایی تراکم ستون NO2  تروپوسفری در ایران با استفاده از داده های سنجنده OMI طی دوره آماری (2020 - 2005) بررسی شد. در آنالیز بلندمدت تراکم ستون NO2 تروپوسفری، میانگین NO2 1.57e+15 molec/cm2 برآورد شد که بیشترین مقدار آن بر فراز شهر تهران (1.5e+16 molec/cm2) و کمترین مقدار آن در نواحی برون شهری (1.e+14 molec/cm2) مشاهده شد. افزون بر کلانشهر تهران، شهرهای اصفهان، اهواز، شیراز، تبریز، رشت، ساری، مشهد، قم، قزوین و نواحی صنعتی سواحل جنوب از غلظت زیادی برخوردار بودند. آنالیز حاصل از بررسی سری زمانی تراکم ستون NO2 تروپوسفری در طول 5823 روز متوالی (2020 - 2005)، حاکی از روند افزایشی NO2 در گستره تروپوسفر ایران است، به طوری که میانگین آن از molec/cm2 1.36e+15 در سال 2005 به molec/cm2 1.78e+15 در سال 2020 رسیده است. نتایج بررسی پراکنش فصلی نشان داد که بیشینه و کمینه NO2 به ترتیب در فصول زمستان (molec/cm2 (1.57e+15 و تابستان (molec/cm2 1.31e+15) رخ می دهد. از سوی دیگر ماه های نوامبر، دسامبر و ژانویه از بیشترین، و ماه های ژوین، ژولای و آگوست از کمترین پراکنش ماهانه برخوردار بوده اند. غلظت بیشتر NO2 در دوره سرد سال به دلیل فعال تر بودن کانون های انتشار از یک سو و شرایط هواشناسی حاکم در این دوره از سال از سوی دیگر است. همچنین با توجه به روند افزایشی آلاینده  NO2اثرهای زیانبار آن در آینده تشدید خواهد شد. بنابراین باید قبل از افزایش بیشتر، اقدامات پیشگیرانه توسط مسیولان صورت گیرد.