تاثیر جیره های غذایی پرانرژی غنی از کربوهیدرات یا منابع چربی محافظت شده بر عملکرد، بیان ژن TNF- α و برخی فرآسنجه های خونی بره های نر نژاد طالشی و زل

 چربی‏های قابل مصرف در محصولات حاصل از نشخوارکنندگان، به عنوان منبع اصلی تامین ایزومرهای مختلف اسید لینولییک مزدوج با طیف وسیعی از اثرات مثبت برای سلامت انسان مطرح هستند. نقش بیولوژیکی ایزومرهای مختلف اسید لینولییک مزدوج و برخی ترکیبات پیش ساز از قبیل اسید رومنیک و واکسنیک اسید به طور گسترده‏ای مورد بررسی قرار گرفته است. عوامل مختلف ژنتیکی از جمله نوع نژاد به عنوان یکی از عوامل موثر بر تاثیر عوامل مختلف محیطی بر سطوح پلاسمایی، رشد، توزیع انرژی بین بافت های مختلف بدن و الگوی اسیدهای چرب و ترکیب شیمیایی لاشه به شمار می رود. تحقیقات متعددی در ارتباط با گاوهای شیری به نقش عوامل مختلف جیره غذایی از جمله اسیدهای چرب در تاثیر آن بر عملکرد و متابولسم انرژی وجود دارد. با این حال تحقیقات زیادی در ارتباط با سایر گونه های نشخوارکنندگان از جمله گوسفندان ایرانی و مقایسه بین گوسفندان دنبه دار و بدون دنبه در نوع پاسخ به منابع مختلف انرژی جیره وجود ندارد. بنابراین این طرح به منظور اثر جیره های غذایی پرانرژی غنی از کربوهیدرات یا منابع چربی محافظت شده بر عملکرد، بیان ژن فاکتور نکروز توموری آلفا و برخی فرآسنجه های خونی در بره های نر نژاد طالشی و زل انجام گرفت.

این پژوهش در یک دوره ی آزمایشی 116 روزه (14 روز عادت دهی و 102 روز نمونه برداری) انجام گرفت. در پایان دوره عادت دهی قبل از خوراک صبح، دام ها وزن کشی و به صورت انفرادی (6 راس بره ی نژاد طالشی و 6 راس بره ی نژاد زل برای هر تیمار) نگهداری شدند. جیره ی شاهد (جیره ی بدون مکمل چربی)، جیره ی حاوی 4 درصد مکمل چربی اشباع غنی از اسید استیاریک و جیره ی حاوی 4 درصد مکمل چربی غیر اشباع محافظت شده بود قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، ماده آلی، چربی خام، پروتیین خام و الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی به روش توصیه شده اندازه گیری شد.

بیشترین میزان خوراک مصرفی نیز در انتهای دوره متعلق به بره های زل و طالشی مصرف کننده خوراک حاوی اسید چرب اشباع استیاریک بود. قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی تحت تاثیر اثر چربی قرار گرفته است ولی اثر نژاد و اثر متقابل نژاد و نوع چربی بر قابلیت هضم آن ها تاثیری نداشت. اثر متقابل نژاد و چربی بر قابلیت هضم پروتیین خام و عصاره اتری، معنی دار بود (05/0>P). قابلیت هضم پروتیین خام تحت تاثیر نوع چربی قرار نگرفت. بیشترین قابلیت هضم پروتیین خام در تیمار چربی غیراشباع محافظت شده نژاد طالشی و کمترین مقدار در تیمار چربی غیراشباع محافظت شده زل مشاهده شد. بیشترین مقدار قابلیت هضم عصاره اتری در تیمار چربی غیراشباع محافظت شده طالشی مشاهده شد (05/0>P). بیان ژن فاکتور نکروز توموری آلفا در چربی زیر جلدی بره های زل تیمار غیراشباع محافظت شده بیشتر بود (05/0>P). همچنین بیان ژن فاکتور نکروز توموری آلفا در نمونه چربی دنبه و دم بره های طالشی تیمار غیراشباع محافظتی بیشتر و در بره های زل تیمار اسید استیاریک کمتر از سایر تیمارها بود (05/0>P). تری گلیسیرید خون بره های پرواری زل و طالشی در طول دوره 16 هفته پروار تحت تاثیر متقابل عوامل تیمار در زمان، تیمار در نژاد و اثر متقابل سه گانه نژاد در تیمار در زمان قرار گرفت.

بطور کلی می توان نتیجه گرفت که افزودن مکمل چربی در جیره ی بره های نژاد طالشی و زل سبب بهبود فراسنجه های خونی و افزایش سیستم ایمنی با توجه به بیان ژن فاکتور نکروز توموری آلفا و در نتیجه بهبود عملکرد می شود. با توجه به اینکه بهترین نتایج در تیمار مکمل چربی غیر اشباع محافظت شده به دست آمد بنابراین استفاده از این مکمل چربی در سطح چهار درصد در تغذیه بره های پرواری نژاد طالشی و زل پیشنهاد می شود. هرچند نیازمند مطالعات بیشتر در این زمینه می باشد.