تحلیل و تبیین فعالیت های داوطلبانه در ایران به عنوان نمودی از سلامت اجتماعی

در سنجش سلامت اجتماعی در سطح خرد بیش از هر چیز به نحوه ارتباط شخص در شبکه روابط اجتماعی توجه می شود. به عقیده صاحبنظرانی چون کییز، ارتباط مثبت و تنگاتنگی بین سلامت اجتماعی و رفتارهای اجتماع پسند و مسیولیت پذیری در جامعه وجود دارد. بر این اساس، هدف از تحقیق حاضر تحلیل رفتارهای داوطلبانه در ایران به مثابه نمودی از سلامت و بهزیستی اجتماعی شهروندان و تبیین ساختار انگیزشی زیربنای این رفتارهاست. بدین منظور، دو نوع فعالیت «جامعه پسند» و «مشارکتی» مورد تحلیل قرار گرفته و تاثیر دینداری و ارزش هایی چون «ارتقای خود»، «تعالی بخشی خود»، «آمادگی برای تغییر» و «اعتماد تعمیم یافته» بر این رفتارها آزمون شده است.

روش تحقیق، تحلیل ثانویه داده های موج پنجم پیمایش ارزش های جهانی با حجم نمونه 2667 نفر است.

یافته ها نشان می دهد در ایران عضویت در فعالیت های نوع دوستانه جامعه پسند بیشتر از فعالیت های مشارکتی است. دینداری تاثیر قابل توجهی بر فعالیت های جامعه پسند دارد و با حذف این متغیر، ارزش های «تعالی بخشی خود» درصد ناچیزی از عضویت در این گروه فعالیت ها را تبیین می کنند. اما سنخ ارزشی «آمادگی برای تغییر» بیشترین تاثیر را بر هر دو نوع فعالیت، به ویژه فعالیت های مشارکتی، دارد.

هر چند میزان عضویت در فعالیت های داوطلبانه در ایران پایین است، اما همین داوطلبین اندک نیز آگاهانه با هدف ایجاد تغییر مثبت در فضای جامعه به این فعالیت ها روی می آورند که این امر گام مهمی در بهبود سلامت اجتماعی شهروندان است.