بررسی چرایی تنوع یابی دین داری در جامعه ایرانی

چه بخواهیم تنوع یابی دین داری را امری طبیعی و گوهری و چه اینکه آن را امری ثانوی و برساختی بپنداریم؛ مسیله مندی آن در یک جامعه و حاکمیت استوار بر دین بر کسی پوشیده نیست. افزایش شانس تضاد و واگرایی نزد گروه های منتسب به دین داری ها، تضعیف ملی گرایی، کاهش مشارکت اجتماعی مردم، ناکامی سیاست گذاری ها و... انبوهی از پیامدهای احتمالی تنوع یابی دین داری در جامعه ی ایرانی است؛ بنابراین فهم چرایی تنوع یابی و نمایاندن تجویزات معطوف به آن، بازدارنده ی آشفتگی ها در رویارویی با چالش شده و از سویی دیگر الگویی برای گسترش مطالعات تبیینی گونه شناسی دین داری پیش می نهد؛ چرا که برابر با بررسی ها، بیشتر پژوهش های دینی به توصیف و بازشکافی دین داری یا گونه های دین داری پرداخته اند و از پرداختن به چرایی تنوع یابی ها سست شده اند. از این رو پژوهش کنونی در پاسخ به این پرسش هماهنگ شده که چرا در جامعه ایرانی- حتی در فضاهای دینی- با تنوع دین داری روبرو هستیم؟ جهت پاسخ به پرسش یاد شده، پژوهش کونی از روش تحلیل مضمون و فن مصاحبه نیمه ساخت یافته نخبگان دانشگاهی و حوزوی بهره گرفته است. برآیندها نمایان گر آن است که هجده تبیین گر زیر، چهار مقوله ی سازمان دهنده در دو بعد فراگیر با ایجاد تم مرکزی «حمایتگرهای تنوع یابی دین داری» به دوام و تشدید گوناگونی دین داری یاری می رسانند. نمایاندن راهبردها و راهکارها حول سیاست های چهارگانه از دیگر دستاوردهای پژوهش کنونی است.