تجزیه سهم عوامل موثر بر آلودگی محیط زیست در ایران با استفاده از رویکرد ارزش شیپلی- اون

دستیابی به رشد و توسعه پایدار همراه با افزایش کیفیت محیط زیست از اهداف مهم و اساسی اقتصاد ایران است. اولین گام برای تحقق این هدف شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر آلودگی محیط زیست است. با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد ارزش شیپلی-اون سهم عوامل موثر بر آلودگی محیط زیست ایران را طی دوره 1397-1361 تجزیه کرده است. رهیافت شیپلی-اون علاوه بر محاسبه سهم متغیرهای توضیحی، سهم مولفه های تشکیل دهنده هر متغیر توضیحی را از متغیر وابسته نیز محاسبه می کند. یافته های روش شیپلی نشان می دهند مصرف انرژی بیشترین سهم از آلودگی محیط زیست را به خود اختصاص می دهد. نتایج حاصل از رویکرد اون نیز نشان می دهند مصرف انرژی در بخش حمل و نقل بیشترین سهم و در بخش کشاورزی کمترین سهم از کل آلودگی محیط زیست را دارد. گسترش شهرنشینی، افزایش بی رویه وسایل نقلیه غیر استاندارد، کیفیت پایین سوخت های مصرفی همراه با منابع طبیعی فراوان و ارزان، تحریم های تجاری علیه کشور، وضع تعرفه گمرکی بر واردات ماشین آلات و عدم آگاهی و آموزش در مورد عواقب زیان بار آلودگی، باعث افزایش فزاینده مصرف انرژی در بخش های مختلف اقتصادی و به تبع آن افزایش آلودگی محیط زیست کشور شده اند.