شاخص ها و مولفه های ارزیابی نوسانات و تغییرات اقلیمی

در پژوهش حاضر، مفاهیم مربوط به تغییر اقلیم و مقیاس های مطالعاتی اقلیم و شاخص های مختلف مرتبط با تغییر اقلیم ارایه شده و سپس، شاخص های مهم و کاربردی در ارزیابی تغییرات مولفه های حدی اقلیمی مورد ارزیابی قرار گرفته است.

پایش تغییرات در وقایع حدی اقلیمی نیازمند داده ها در مقیاس زمانی کوتاه مدت است. تعداد 32 شاخص مورد استفاده در تحقیق حاضر در دو دسته مرتبط با بارندگی و دما ارزیابی و طبقه بندی شدند. شاخص های بارندگی شامل مقادیر حداکثر بارش و بارش های شدید، حداکثر تعداد روزهای خشک و مرطوب متوالی، مجموع بارش روزهای مرطوب، شاخص فصلی بارش (SI)، بودند. همچنین در خصوص دما، شاخص های روزهای یخبندان (FD)، روزها و شب های حاره ای، گرم و سرد، بیشینه دمای حداقل و حداکثر روزانه و ماهانه و دامنه تغییرات شبانه روزی دما (DTR) و طول فصل رشد در سال (GSL) می باشند.

در انتخاب شاخص مناسب ارزیابی تغییرات اقلیمی باید طول دوره آماری موجود، نواقص آماری در داده ها، مقیاس زمانی داده ها (ساعتی، روزانه، ماهانه، سالانه) و هدف تحقیق مد نظر قرار گیرد. در پیش بینی خشکسالی و بیلان آب از مقادیر متوسط و زمان بندی و در مطالعه رژیم و مدل سازی های جریان داده های روزانه مناسبتر هستند. در ارزیابی تغییرات پوشش گیاهی ناشی از اقلیم و نیز نوسانات آب های زیرزمینی، شاخص های فصلی توزیع بارندگی و زمان بندی بهتر خواهد بود. در پیش بینی تغییر اقلیم از شاخص های میانگین و یا حداقل و حداکثرهای روزانه و یا سالانه استفاده خواهد شد.

شاخص های معرفی شده می تواند در انتخاب مولفه های اقلیمی و رویکردهای مدیریت سازگار چالش های تغییر اقلیم استفاده شود. در مجموع، انتخاب شاخص مناسب براساس داده های موجود و هدف تحقیق انجام می شود و روش های آماری در تفسیر متغیرها بر انتخاب شاخص تاثیر خواهد داشت.