بررسی اثر سیانوباکتری های بومی دشت سجزی بر کنترل فرسایش بادی در شرایط آزمایشگاهی

برای مقابله با پدیده مخرب بیابان زایی، روش های مختلف مکانیکی، شیمیایی و بیولوژیکی کشت نهال های سازگار یا کاربرد خاکپوش های زیستی پیشنهاد شده است. در این پژوهش، سیانوباکتری های بومی دشت سجزی پس از جداسازی، کشت، خالص سازی و شناسایی، تکثیر شد و از نظر کلاس بافت خاک، به صورت محلول در آب و با وزن زیست توده 2.5 گرم در لیتر بر روی خاک های مختلف اسپری شد. این امر به روش آب تلقیحی و با توجه به حجم منفذی بر روی نمونه های خاک صورت گرفت. همچنین مونومر های ترکیبات پلی ساکاریدی از جمله مانوز، زایلوز، آرابینوز و گلوکز، به روش کروماتوگرافی مایع شناسایی شد، سپس مقدار آنها اندازه گیری و به همان نسبت محلول آنها تهیه و بر روی نمونه های خاک اسپری شد. سرعت آستانه فرسایش بادی و میزان بادبردگی در سرعت های مختلف باد نیز با استفاده از تونل باد به صورت فاکتوریل، در قالب طرح تصادفی با سه تکرار اندازه گیری شد. در ادامه، مقادیر مقاومت فشاری و برشی خاک نیز اندازه گیری شد. طبق نتایج آزمون تجزیه واریانس یک طرفه، میانگین بادبردگی در سرعت 7.15 و 15.06 متر بر ثانیه، با تیمار سیانوباکتری و بافت خاک رابطه معنی داری داشت. در سرعت 11.21 متر برثانیه نیز این مقادیر تحت تاثیر کلاس های بافت و درصد رطوبت خاک قرار گرفت و با تیمار سیانوباکتری رابطه معنی داری نداشت. افزودن سیانوباکتری ها به خاک، به افزایش مقاومت برشی خاک در برابر نیروی کنش باد منجر شد. نوع بافت و درصد رطوبت خاک، با مقادیر مقاومت برشی رابطه معنی داری نداشت. سیانوباکتری ها در خاک های لوم و لوم سیلتی نیز بهتر از انواع دیگر خاک استقرار یافت و همین امر، در شار تلفات خاک تاثیر گذاشت، اما به دلیل حساسیت ذرات کوچک تر از 0.84 میلی متر به فرسایش بادی، تیمار سیانوباکتری در سرعت 11.21 متر بر ثانیه معنی دار نشد. با توجه به طبقه بندی USDA خاک های Fine Sand و Very Fine Sand برای تثبیت با سیانوباکتری های Microcoleus vaginatus و Coleofasciculus chthonoplastes مناسب است.