بررسی روشمند محوطه قلعه گلرخ در دشت پس کرانه ای علامرودشت

دشت های پس کرانه ای شمالی خلیج فارس، از مناطق تقریبا ناشناخته در باستان شناسی ایران است. این دشت ها حلقه واسط بین کرانه های خلیج فارس و مناطق شمالی هستند. در دشت های لامرد، مهر و علامرودشت محوطه های متعددی از دوره ساسانی شناسایی شده است. محوطه قلعه گلرخ چاه ورز در شرق دشت علامرودشت، روی پشته ای طبیعی به شکل قلعه ای محصور (از نوع قلعه های نامنظم) در کوه پایه جنوبی مشرف بر شهر چاه ورز قرارگرفته است. در بررسی های اولیه محوطه قلعه گلرخ به عنوان محوطه ای با استقرار اصلی دوره ساسانی معرفی شد. با توجه به ضرورت و اهمیت شناخت سفال ساسانی، در ابتدا پرسش اصلی پژوهش درخصوص مشخصات فنی سفال ساسانی این منطقه طرح شد؛ برهمین اساس چگونگی تبادلات فرهنگی این محوطه با سایر محوطه های هم عصر در کرانه ها و پس کرانه های خلیج فارس مطالعه شد. این محوطه به روش بررسی منظم (سیستماتیک) باهدف شناخت دوره های استقراری شبکه بندی و سفال های سطح الارضی 30% از شبکه ها نمونه برداری شد. تعداد 9364 تکه ظروف سفالی جمع آوری، طبقه بندی و در جامعه آماری مورد تحلیل و گونه شناسی قرارگرفت. مجموع تحلیل های کمی و کیفی ظروف سفالی نشان می دهد که، پنج نمونه شکل بدنه ظرف، 13 نوع لبه، سه نوع کف ظرف، دو نوع شکل دسته ظرف و هفت نوع شیوه تزیینی در سطح بدنه ظروف این محوطه به کاررفته است. گاه نگاری نسبی گونه های سفالی مکشوف از محوطه قلعه گلرخ نشان می دهد این محوطه در اواخر دوره اشکانی و آغاز دوره ساسانی مورد سکونت واقع شده است، در سده های میانه و پایانی دوره ساسانی و سرانجام آغاز دوران اسلامی هم چنان تداوم سکونت داشته است. این محوطه در سرتاسر دوره ساسانی مسکون و علاوه بر این که درروند تجاری، اقتصادی فرهنگی با منطقه فارس و خلیج فارس در ارتباط بوده است، وجود نوعی ظروف سفالی قرمزرنگ صیقلی هندی بیانگر ارتباطات فرامنطقه ای گلرخ در تجارت حوزه فرهنگی خلیج فارس با هندوستان است.