شناسایی و بیماری زایی گونه های Fusarium عامل پوسیدگی ریشه لوبیا با تاکید بر مطالعه فیلوژنتیکی و دامنه میزبانی گونه مرکب Fusarium solani در استان مرکزی

پوسیدگی های فوزاریومی ریشه از بیماری های مهم لوبیا (Phaseolus vulgaris) هستنند. به منظور شناسایی فوزاریوم های عامل پوسیدگی ریشه لوبیا در استان مرکزی، در تابستان سال های 1397 و 1398 از مزارع لوبیا بازدید و از بوته های آلوده به پوسیدگی ریشه، نمونه برداری شد و در آزمایشگاه جداسازی و خالص سازی قارچ ها انجام گرفت. براساس خصوصیات ریخت شناختی و توالی یابی دو ناحیه ژنی فاصله ی ترانویسی شده ی داخلی دی ان ای ریبوزومی (ITS) و عامل امتداد ترجمه ی یک آلفا (EF-1α)، 37 جدایه فوزاریوم، شامل گونه های مرکبFusarium oxysporum ، F. solani و F. lateritium و همچنین گونه های F. equiseti ، F. acuminatum و F. redolens شناسایی شدند. همه ی جدایه ها پس از مایه زنی روی لوبیای رقم صدری، پوسیدگی ریشه ایجاد کردند. از آن جا که جدایه هایF. solani بیشترین فراوانی را داشتند، 12 جدایه از این گروه انتخاب و روابط فیلوژنتیکی آنها مطالعه شد. از سه تبار گونه ی مرکبF. solani ، جدایه ها در تبار شماره دو و سه قرار گرفتند. تنها یک جدایه در تبار دو قرار گرفت که خصوصیات آن با مشخصات گونهF. brasiliense مطابقت داشت. سایر جدایه ها در تبار سه و در دو زیرگروه قرار گرفتند. در آزمون بیماریزایی دامنه میزبانی جدایه های F. solani، هیچ کدام از جدایه ها روی عدس و لوبیا چشم بلبلی بیماری زا نبودند، اما تعدادی از جدایه ها موجب پوسیدگی ریشه نخود، سویا، ماش و پوسیدگی غده ی سیب زمینی شدند. گونه های F. lateritium، F. redolensوF. brasiliense برای اولین بار از ایران گزارش می شوند.