بررسی تطبیقی مختصات مکتب رئالیسم سوسیالیستی در رمان های روسی و فارسی (مطالعه موردی: رمان های مادر، چگونه فولاد آبدیده شد؟، همسایه ها، و چشم هایش)

آثاری که ذیل مکتب ریالیسم سوسیالیتی در روسیه و ایران نوشته شده اند، هم به سبب تفاوت زبان و هم از نظر برخورد تاریخی در ادبیات دو کشور، قابلیت بررسی و تطبیقی را دارند. در این مقاله می کوشیم تا با روش تطبیقی، با محوریت شاخه فرانسوی آن و با بهره گیری از ابزار کتابخانه ای، به بحث تاثیر ریالیسم سوسیالیستی روسیه بر ادبیات ایران با تامل بر چهار رمان معروف ادبیات روسی و فارسی؛ یعنی رمان های مادر از ماکسیم گورکی، چگونه فولاد آبدیده شد؟ از استراوسکی، همسایه ها از احمد محمود و چشم هایش از بزرگ علوی بپردازیم. بر اساس نتایج این پژوهش، مهم ترین مولفه های مکتب ریالیسم سوسیالیستی در دو رمان ایرانی عبارت اند از: توجه به توده و خیزش طبقه فرودست، حزبی نویسی، تیپ آفرینی و دگردیسی شخصیت های رمان و دین گریزی؛ مولفه هایی که تا پیش از ظهور حزب توده و آشنایی نویسندگان ایرانی با افکار چپ، در رمان های فارسی وجود و نمود ندارد.