تحلیلی نو از صفات فعلی خداوند در قرآن کریم با تکیه بر نظریه اسطوره‏ شناسی ژرژ دومزیل

از جمله مباحث مهم در الهیات اسلامی که توسط عالمان کلام و تفسیر به بحث گذاشته شده است، صفات فعلی خداوند متعال همچون رازقیت است که از رابطه ذات باری با مخلوقات انتزاع می‏ گردد. در پژوهش حاضر کوشش شده است برای نخستین بار با تکیه بر نظریه ژرژ دومزیل در حوزه اسطوره ‏شناسی تطبیقی، صفات فعلی خدا(یان) در قالب یک الگوی سه‏ وجهی به مطالعه گذاشته شود و نظرگاه قرآن کریم در این باره تبیین گردد. این مطالعه نشان می ‏دهد که عرب پیش از اسلام، با اثرپذیری از باورهای اقوام هند و اروپایی، صفات فعلی خدایان را در سه رده اصلی حاکمیت، جنگ و تولید دسته‏ بندی می‏ کرده و هر یک از خدایان را موصوف به یکی از آن صفات می ‏دانسته است. قرآن کریم نیز این الگوی سه‏ گانه را برای یادکرد از صفات فعلی خداوند متعال به کار بسته است؛ با این تفاوت که خدای یگانه را به‏ جای خدایان پرشمار جاهلی نشانده و به‏ جای آنکه کارکردهای سه‏ گانه‏ ی یادشده را به سه گروه مختلف از خدایان منتسب کند، تمامی آنها را به صورت واحد در خدای یگانه جمع کرده است.