اکولوژی، پراکنش و ترکیب جمعیت دیاتومه ها در دریاچه سد طالقان

در کلیه اکوسیستم های آبی جهان دیاتومه ها به عنوان شاخص های مهم بیولوژیک مطرح اند و مدیریت و پایش ساختار جوامع آنها امری ضروری و حیاتی بشمار می رود. زیرا، برخی گونه های آنها می توانند با ایجاد شکوفایی های سریع و ناگهانی، کیفیت، سلامت و طعم را در منابع آب شرب به شدت تحت تاثیر قرار دهند و اختلالاتی در روند تصفیه آب پدید آورند. سد طالقان یکی از مهمترین منابع تامین آب شرب استان تهران است و از این نظر که کیفیت آب به عنوان آب شرب در دسترس مصرف کنندگان قرار گیرد حایز اهمیت است. بنابراین، این مقاله با رویکرد بررسی تنوع گونه ای، الگوهای پراکنش مکانی و زمانی دیاتومه ها و برخی شاخص های فیزیکی و شیمیایی دریاچه انجام پذیرفت. به این منظور نمونه برداری به مدت یک سال از زمستان سال 1393 تا زمستان 1394 از سه ایستگاه در طول دریاچه در سه تکرار و به صورت دوماه یکبار و در مجموع شش بار انجام شد. براساس مطالعات انجام شده بیست جنس و گونه دیاتومه در نمونه های آب دریاچه شناسایی شد. در تمام طول دوره نمونه برداری، همواره دو گونه Cyclotella ocellata و Cyclotella antique - از دیاتومه های سنتریک و  ulna Synedra از دیاتومه های pennate غالب بودند. بر اساس غلبه سه گونه مذکور، مقادیر pH (3/0±4/7) و میزان یون بی کربنات (23±170 میلی گرم در لیتر) در دریاچه طالقان مشخص شد دریاچه دارای آب و بستر آهکی و اندکی قلیایی بود، بر اساس آزمون dbRDA و MDS، مهمترین عوامل موثر بر پراکنش دیاتومه های غالب, عمق، بی کربنات/فسفات و سیلیس مشخص گردید. همچنین براساس تراکم کل دیاتومه ها به نظر می رسد دریاچه در شرایط الیگوتروف قرار داشته باشد.